Lifandi Saga

Hvað var Wannsee-ráðstefnan?

Haustið 1941 tók Adolf Hitler þá ákvörðun að útrýma gyðingum úr Evrópu. Hálfu ári síðar hittust nokkrir helstu nasistaleiðtogarnir í því skyni að skipuleggja þjóðarmorðið.

BIRT: 24/09/2022

Örlög milljóna gyðinga réðust í úthverfi Berlínar fyrir 80 árum.

 

Nokkrir háttsettir nasistaforingjar hittust á svonefndri Wannsee-ráðstefnu hinn 20. janúar 1942 til þess að ákveða með hvaða hætti væri best að framfylgja fyrirskipun Adolfs Hitlers um „endanlega lausn á evrópska gyðingavandamálinu“ en með því er átt við útrýmingu þeirra ellefu milljón gyðinga sem bjuggu í Evrópu.

 

Skipuleggjandi fundarins var Reinhard Heydrich en hann var í forsvari fyrir öryggislögregluna í Þýskalandi nasismans. Með honum voru ýmsir aðrir háttsettir SS-foringjar, svo og helstu embættismenn nokkurra ráðuneyta.

 

Markmið Heydrichs var að tryggja sér hollustu embættismannanna og að samræma viðmiðunarreglur sem unnið skyldi eftir í tengslum við þjóðarmorðið.

Háttsettir aðilar tóku þátt í Wannsee-ráðstefnunni 

Reinhard Heydrich hafði boðið til ráðstefnunnar 15 fulltrúum allra þeirra yfirvalda sem áttu að taka þátt í gyðingaútrýmingunni. Þar var að finna ýmsa framámenn innan SS og háttsetta embættismenn úr m.a. innanríkis-, utanríkis- og dómsmálaráðuneytinu.

Reinhard Heydrich 1904-1942

Staða: Yfirmaður öryggislögreglunnar og leyniþjónustunnar innan SS. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Fékk það hlutverk að skipuleggja og samhæfa verklega framkvæmd útrýmingarinnar.

Heinrich Müller 1900-óþekkt

Staða: Yfirmaður Gestapo, leynilegu ríkislögreglunnar í Þýskalandi nasismans. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Var einn höfuðpauranna að baki gyðingaútrýmingunni og bar ábyrgð á að helförinni var hrint í framkvæmd.

Adolf Eichmann 1906-1962

Staða: SS-liðsforingi. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Hafði m.a. þann starfa að sinna brottvísun gyðinga yfir í gyðingahverfi og útrýmingarbúðir í þeim hluta Austur-Evrópu sem Þjóðverjar höfðu hernumið.

Otto Hofmann 1896-1982

Staða: Yfirmaður aðalskrifstofu SS á sviði kynþátta og búsetu. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Bar ábyrgð á að kynþáttaprófa íbúana á hernumdu svæðunum og að aðstoða Þjóðverja við að setjast að í Póllandi og Rússlandi.

Karl Eberhard Schöngarth 1903-1946

Staða: SS-liðsforingi innan öryggislögreglunnar SiPo og öryggisþjónustunnar SD. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Setti saman ýmsar dauðasveitir og bar ábyrgð á fjöldamorði liðlega 10.000 pólskra gyðinga.

Hitler tók ákvörðunina

Einungis ein fundargerð hefur varðveist frá ráðstefnunni og hún sýnir að nasistarnir höfðu fyrst aðeins í hyggju að reka gyðingana yfir til Austur-Evrópu. Þar var þeim svo ætlað að inna af hendi þrælkunarvinnu allt þar til allsherjar útrýming yrði gerleg.

 

Sumir sagnfræðingar eru þeirrar skoðunar að sjálf ákvörðunin um útrýmingu gyðinga hafi verið tekin í Wannsee. Af öllu að dæma hafði Adolf Hitler raunar tekið ákvörðun um þetta haustið 1941 og þjóðarmorðið hafi verið í þann veg að hefjast þegar ráðstefnan var haldin.

 

Þýskar dauðasveitir og aðgerðahópar, höfðu m.a. limlest austurevrópska gyðinga í hálft ár þegar þarna var komið sögu og í útrýmingarbúðunum „Chełmno“ voru nasistar byrjaðir að myrða gyðinga einum sex vikum áður en Wannsee-ráðstefnan var haldin.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Emrah Sütcü

© Creative Commons. © Riksarkivet. © United States Holocaust Memorial Museum. © U.S. Army. © The Rabka Four.

Heilsa

Sokkar geta haft áhrif á magann

Alheimurinn

Næsti tungljeppi NASA verður hálfsjálfvirkur

Alheimurinn

Næsti tungljeppi NASA verður hálfsjálfvirkur

Maðurinn

Vald breytir heilanum – og persónuleikanum

Maðurinn

Vald breytir heilanum – og persónuleikanum

Heilsa

Ormar sem fundust í heila manns tengdist beikonáti

Maðurinn

„Við kvefumst frekar á veturna“

Maðurinn

Hvers vegna aka Bretar á vinstri vegarhelmingi?

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Framtíðarmaturinn borinn fram: Borðum þörunga!

Maðurinn

7 ósannar mýtur um líkamann

Náttúran

Hvers vegna eru sólin og tunglið ekki með sama lit? 

Maðurinn

Síamstvíburar giftust og eignuðust börn

Lifandi Saga

Guðfaðir hrollvekjunnar: Edgar Allan Poe: Enn hvílir dulúð yfir meistara myrkranna

Menning og saga

Stórt nef arfur fortíðarinnar

Heilsa

Sannleikurinn um vítamín

Jörðin

Jarðskjálftar geta raskað tíma og rúmi

Jörðin

Loftslagsbreytingar munu bitna harkalegast á Kína

Náttúran

Fyrsta rándýrið kannski uppgötvað í Ástralíu

Maðurinn

Framtíðarmaturinn borinn fram: Borðum þörunga!

Maðurinn

7 ósannar mýtur um líkamann

Náttúran

Hvers vegna eru sólin og tunglið ekki með sama lit? 

Maðurinn

Síamstvíburar giftust og eignuðust börn

Lifandi Saga

Guðfaðir hrollvekjunnar: Edgar Allan Poe: Enn hvílir dulúð yfir meistara myrkranna

Menning og saga

Stórt nef arfur fortíðarinnar

Heilsa

Sannleikurinn um vítamín

Jörðin

Jarðskjálftar geta raskað tíma og rúmi

Jörðin

Loftslagsbreytingar munu bitna harkalegast á Kína

Náttúran

Fyrsta rándýrið kannski uppgötvað í Ástralíu

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Maðurinn

Sebrafiskur afhjúpar óþekkta orsök krabbameins

Maðurinn

Sebrafiskur afhjúpar óþekkta orsök krabbameins

Heilsa

Besta leiðin til að verjast lús

Heilsa

Besta leiðin til að verjast lús

Heilsa

Hversu oft á að þvo rúmfötin?

Maðurinn

Konur finna fyrir meiri sársauka en karlar

Lifandi Saga

Fasisti stal líki Mussolinis: Hinsta ferð harðstjórans

Lifandi Saga

Fimm ástæður þess að nasistar flúðu til Suður-Ameríku

Vinsælast

1

Heilsa

Átta merki þess að þú drekkir of lítið vatn

2

Heilsa

Getur þvagblaðran sprungið, ef maður heldur of lengi í sér?

3

Maðurinn

Síamstvíburar giftust og eignuðust börn

4

Maðurinn

7 ósannar mýtur um líkamann

5

Náttúran

Vísindamenn varpa ljósi á taugakerfi plantna

6

Maðurinn

Vald breytir heilanum – og persónuleikanum

1

Heilsa

Átta merki þess að þú drekkir of lítið vatn

2

Heilsa

Getur þvagblaðran sprungið, ef maður heldur of lengi í sér?

3

Maðurinn

Síamstvíburar giftust og eignuðust börn

4

Maðurinn

7 ósannar mýtur um líkamann

5

Maðurinn

Vald breytir heilanum – og persónuleikanum

6

Maðurinn

Straumur í heila hressir þunglynda

Maðurinn

Þess vegna er sumt fólk svona kulsækið?

Jörðin

Er mögulegt að vara við flóðbylgjum?

Heilsa

Fimm atriði sem þú ættir að þekkja til að öðlast heilbrigðari lífstíl.

Maðurinn

Samkennd. Hvað táknar það að vera fær um að sýna samkennd?

Maðurinn

Rautt ljós getur leitt af sér betri sjón

Jörðin

Parísarsamkomulagið dautt: Það sýður upp úr hnettinum

Lifandi Saga

Hafnarborg í Texas lyftist upp um fimm metra 

Lifandi Saga

Grimmsævintýri: Bönnuð börnum

Heilsa

Blóðflokkur þinn kann að hafa áhrif á hvort þú færð heilablóðfall snemma á lífsleiðinni

Lifandi Saga

Víkingarnir voru kynþokkafullir kvennabósar

Lifandi Saga

Úkraínska og rússneska – hver er munurinn?

Maðurinn

Svona mikið vatn ættir þú að drekka á dag

Framtíðarmaturinn borinn fram: Borðum þörunga!

Fæða framtíðarinnar er á leiðinni á diskana okkar. Sú fæða felur oftast hvorki í sér jurtir né dýr og andstætt við landbúnað í dag sem dælir koltvíoxíði út í andrúmsloftið, er nýju matvælaframleiðslunni ætlað að hreinsa loftið.

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is