Lifandi Saga

Hvað var Wannsee-ráðstefnan?

Haustið 1941 tók Adolf Hitler þá ákvörðun að útrýma gyðingum úr Evrópu. Hálfu ári síðar hittust nokkrir helstu nasistaleiðtogarnir í því skyni að skipuleggja þjóðarmorðið.

BIRT: 24/09/2022

Örlög milljóna gyðinga réðust í úthverfi Berlínar fyrir 80 árum.

 

Nokkrir háttsettir nasistaforingjar hittust á svonefndri Wannsee-ráðstefnu hinn 20. janúar 1942 til þess að ákveða með hvaða hætti væri best að framfylgja fyrirskipun Adolfs Hitlers um „endanlega lausn á evrópska gyðingavandamálinu“ en með því er átt við útrýmingu þeirra ellefu milljón gyðinga sem bjuggu í Evrópu.

 

Skipuleggjandi fundarins var Reinhard Heydrich en hann var í forsvari fyrir öryggislögregluna í Þýskalandi nasismans. Með honum voru ýmsir aðrir háttsettir SS-foringjar, svo og helstu embættismenn nokkurra ráðuneyta.

 

Markmið Heydrichs var að tryggja sér hollustu embættismannanna og að samræma viðmiðunarreglur sem unnið skyldi eftir í tengslum við þjóðarmorðið.

Háttsettir aðilar tóku þátt í Wannsee-ráðstefnunni 

Reinhard Heydrich hafði boðið til ráðstefnunnar 15 fulltrúum allra þeirra yfirvalda sem áttu að taka þátt í gyðingaútrýmingunni. Þar var að finna ýmsa framámenn innan SS og háttsetta embættismenn úr m.a. innanríkis-, utanríkis- og dómsmálaráðuneytinu.

Reinhard Heydrich 1904-1942

Staða: Yfirmaður öryggislögreglunnar og leyniþjónustunnar innan SS. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Fékk það hlutverk að skipuleggja og samhæfa verklega framkvæmd útrýmingarinnar.

Heinrich Müller 1900-óþekkt

Staða: Yfirmaður Gestapo, leynilegu ríkislögreglunnar í Þýskalandi nasismans. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Var einn höfuðpauranna að baki gyðingaútrýmingunni og bar ábyrgð á að helförinni var hrint í framkvæmd.

Adolf Eichmann 1906-1962

Staða: SS-liðsforingi. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Hafði m.a. þann starfa að sinna brottvísun gyðinga yfir í gyðingahverfi og útrýmingarbúðir í þeim hluta Austur-Evrópu sem Þjóðverjar höfðu hernumið.

Otto Hofmann 1896-1982

Staða: Yfirmaður aðalskrifstofu SS á sviði kynþátta og búsetu. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Bar ábyrgð á að kynþáttaprófa íbúana á hernumdu svæðunum og að aðstoða Þjóðverja við að setjast að í Póllandi og Rússlandi.

Karl Eberhard Schöngarth 1903-1946

Staða: SS-liðsforingi innan öryggislögreglunnar SiPo og öryggisþjónustunnar SD. Hlutverk í gyðingaútrýmingu: Setti saman ýmsar dauðasveitir og bar ábyrgð á fjöldamorði liðlega 10.000 pólskra gyðinga.

Hitler tók ákvörðunina

Einungis ein fundargerð hefur varðveist frá ráðstefnunni og hún sýnir að nasistarnir höfðu fyrst aðeins í hyggju að reka gyðingana yfir til Austur-Evrópu. Þar var þeim svo ætlað að inna af hendi þrælkunarvinnu allt þar til allsherjar útrýming yrði gerleg.

 

Sumir sagnfræðingar eru þeirrar skoðunar að sjálf ákvörðunin um útrýmingu gyðinga hafi verið tekin í Wannsee. Af öllu að dæma hafði Adolf Hitler raunar tekið ákvörðun um þetta haustið 1941 og þjóðarmorðið hafi verið í þann veg að hefjast þegar ráðstefnan var haldin.

 

Þýskar dauðasveitir og aðgerðahópar, höfðu m.a. limlest austurevrópska gyðinga í hálft ár þegar þarna var komið sögu og í útrýmingarbúðunum „Chełmno“ voru nasistar byrjaðir að myrða gyðinga einum sex vikum áður en Wannsee-ráðstefnan var haldin.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Emrah Sütcü

© Creative Commons. © Riksarkivet. © United States Holocaust Memorial Museum. © U.S. Army. © The Rabka Four.

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Jörðin

Maðurinn hefur breytt möndulhalla jarðar

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Flugmóðurskip úr sagi og ís átti að brjóta kafbáta Þjóðverjanna á bak aftur

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

Lifandi Saga

Samkynhneigður sjónvarpsleikari skáldaði upp sögur um eiginkonur

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Flugmóðurskip úr sagi og ís átti að brjóta kafbáta Þjóðverjanna á bak aftur

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

Lifandi Saga

Samkynhneigður sjónvarpsleikari skáldaði upp sögur um eiginkonur

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

Maðurinn

Hvers vegna þola sumir ekki kóríander?

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Vinsælast

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

3

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

4

Maðurinn

3 ókostir við greind

5

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

6

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

3

Maðurinn

3 ókostir við greind

4

Maðurinn

Er skaðlegt að halda aftur af hnerra?

5

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

6

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Lifandi Saga

Þess vegna trúa milljónir á mýtuna: Barnaníðingar djöfulsins 

Vísindamenn

Stærðfræðisnillingur fann upp tölvuna

Heilsa

Þess vegna ættir þú alltaf að setja klósettlokið niður áður en þú sturtar

Maðurinn

Vanþroskað tvíburafóstur fjarlægt úr heila ársgamallar stúlku

Lifandi Saga

Hver fékk fyrsta rauða spjaldið?

Lifandi Saga

Hvert var banamein Elvis Presleys?

Maðurinn

Angistargenið er nú fundið

Náttúran

Glæpir borga sig

Náttúran

Af hverju límist lím ekki við innra byrði túbunnar?

Maðurinn

Vísindamenn hafa komist að rót mannvonskunnar: Fræðist um verstu hliðar ykkar

Lifandi Saga

Refsiföngum í síðari heimsstyrjöldinni fórnað 

Maðurinn

Af hverju eiga karlmenn auðveldara með að fá fullnægingu en konur?

Flugmóðurskip úr sagi og ís átti að brjóta kafbáta Þjóðverjanna á bak aftur

Skortur á stáli ýtti undir sköpunarkraft bandamanna í baráttunni við hina illræmdu kafbáta nasistanna. Ein ótrúlegasta tilraunin átti sér stað á stöðuvatni einu í Kanada.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.