Náttúran

Hvaða tegundir geta eignast afkvæmi saman?

Eru til aðrar tegundir en hestar og asnar sem geta af sér blendinga? Hvað með manneskjur og simpansa – eða tígrísdýr og ljón?

BIRT: 24/02/2023

Blendingar – þar sem tvær ólíkar dýrategundir eignast afkvæmi – eru tiltölulega fágætir í náttúrunni. Meðal náskyldra fiska sem losa mikið magn af eggjum og svilum í vatni við æxlun, eru þeir nokkuð algengir – ótal dæmi um slíkt má finna í vötnunum Tanganyika og Malaví í Afríku.

 

Alla jafnan sjá þó atferli og búsvæði dýranna til þess að það borgar sig einfaldlega ekki fyrir tegundirnar að eyða orku í að makast. Þegar tvö náskyld dýr slysast samt til þess, eru líkur á frjóvgun ákaflega litlar.

Ljón (Panthera leo) og tígrisdýr (Panthera tigris) eru meðal þeirra dýra sem geta eignast afkvæmi saman enda eru tegundirnar náskyldar. Sé faðirinn ljón og móðirin tígrisdýr er afkvæmið nefnt liger á ensku.

Sumar tegundir eru svo náskyldar að þær geta eignast lífvænleg afkvæmi við blöndun en í náttúrunni eru þær oftar en ekki aðskildar af gríðarlegu landflæmi, jafnvel heilum heimsálfum. Í haldi manna geta náskyld dýr lifað hlið við hlið og þá er mögulegt að „ónáttúruleg“ mökun eigi sér stað.

Tígrisdýr og ljón eignast ... tigona

Einn þekktasti blendingurinn er múlasninn. Hann þykir afar gott burðardýr og er jafnframt meðfærilegur, enda hafa menn ræktað hann um aldaraðir. Múlasni er afkvæmi karlkyns asna og merar. Þetta getur þó verið vandkvæðum bundið því frjóvgun heppnast aðeins í þriðja hvert skipti. Múlasnar eru jafnan ófrjóir.

 

Í dýragörðum hafa menn blandað saman ljónum og tígrisdýrum. Afkvæmin eru kölluð liger eða tigon, þar sem nöfnum dýranna er splæst saman. Ef faðirinn er ljón nefnist afkvæmið liger en tigon ef faðirinn er tígrisdýr. Fjölmörg dæmi eru um sambærilega kynblöndun, m.a. milli zebrahesta og hesta. 

 

Þá eru dæmi um að Íslendingar hafi veitt hval sem er talinn hafa verið blendingur steypireyðar og langreyðar. Hvort afkvæmið hafi verið frjótt er ekki vitað, enda var hann drepinn.

 

Mismunur á erfðamengi sumra tegunda sem hefur verið blandað saman þannig að afraksturinn verði lífvænlegt afkvæmi, getur numið meira en 10%. Munur milli simpansa og manna er aðeins um tvö til þrjú prósent og sé ekki tekið tillit til margvíslegra siðferðilegra álitamála, ætti möguleg blöndun þessara tegunda að vera fræðilega möguleg.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Shutterstock,© Алексей Шилин/Wikimedia Commons

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Maðurinn

Ný rannsókn leiðir í ljós: Þetta er barnið í systkinahópnum sem er oftast í uppáhaldi hjá foreldrum

Jörðin

Kólnar jörðin smám saman að innanverðu?

Náttúran

Af hverju er ekki hættulegt að búa í Hírósíma?

Lifandi Saga

Hvað varð um „skriðdrekamanninn“ á Torgi hins himneska friðar? 

Maðurinn

Hvenær byrjuðu menn að reykja?

Lifandi Saga

Hver er munurinn á sjíta – og súnníta múslimum? 

Lifandi Saga

„Fólk trúði því að jörðin væri flöt“

Náttúran

Sjáið furðuverurnar: Óþekktar tegundir leynast í djúpinu 

Maðurinn

Ættartréð vefst fyrir vísindamönnum: Hverjir voru forfeður okkar?

Alheimurinn

Svarthol gata alheim okkar 

Menning

Nei! Jörðin er ekki flöt

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is