HVAÐ ER KYNHNEIGÐ?
Kynhneigð er breitt hugtak sem á ekki aðeins við um kynlíf og aðlöðun, heldur einnig ást, nánd og sambönd við aðra einstaklinga.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin, WHO, styðst við þessa skilgreiningu á kynhneigð:
„Kjarni þess að vera mennskur er að leggja stund á kynlíf, kynvitund og -hlutverk, kynhneigð, ástarhneigð, nautn, nánd og fjölgun. Kynhneigð upplifum við og látum í ljós með hugsunum, órum, óskum, sannfæringum, viðhorfum, gerðum, hefðum, hlutverkum og samskiptum. Þó svo hins vegar að kynhneigð geti falið í sér alla þessa þætti er ekki svo að við skynjum né látum í ljós alla þeirra. Kynhneigð verður fyrir áhrifum af víxlverkun milli líffræðilegra, sálrænna, félagslegra, efnahagslegra, stjórnmálalegra, menningarlegra, lagalegra, sögulegra, trúarlegra og andlegra þátta.“
HVERSU MARGAR KYNHVATIR FYRIRFINNAST?
Einkar torvelt er að útbúa tæmandi yfirlit yfir allar gerðir kynhneigðar sökum þess að kynhneigð er afar persónuleg og einstaklingsbundin tilfinning.
Í raun réttri nægir að einhver einn lýsi sínu kynferðislega dálæti á nýjan hátt og þá hefur bæst við ný kynhneigð. Á sama hátt fjölgar stöðugt hugtökum sem tákna ólíka kynhneigð jafnframt því sem við verðum meðvitaðri um málefnið.
Hér að neðan er að finna yfirlit yfir 86 meira eða minna viðurkenndar gerðir kynhneigðar. Orðin á listanum birtast á ensku með lauslegri íslensku þýðingu í sviga fyrir aftan *:
- Abnosexuality (sveiflukynhneigð)
- Abrosexuality (skiptikynhneigð)
- Aceflux (kynleysishneigð)
- Aegosexuality (vanþátttökuhneigð)
- Aequesexuality (kynlífslöngunarhneigð)
- Agynosexuality (kvenleikaskortshneigð)
- Akoisexuality (vanendurgjaldshneigð)
- Alloromantic (alástarhneigð)
- Allosexuality (alkynhneigð)
- Amorplatonic (ástarandleg hneigð)
- Ambisexuality (tvíræð kynhneigð)
- Androbisexuality (karlmennskutvíkynhneigð)
- Androflexible (karlmennskusveifluhneigð)
- Androgynosexuality (tvíkynjakynhneigð)
- Androsexuality (karlahneigð)
- Antrosexuality (vankynhneigð)
- Apothisexuality (kynlífsstundunaróbeitarhneigð)
- Aromantic (ástleysishneigð)
- Asexuality (eikynhneigð)
- Auto romantic (sjálfskynhneigð)
- Autosexuality (sjálfskynlífshneigð)
- Avansexuality (kynseginhneigð)
- Bicurious (tvíáhugahneigð)
- Biromantic (tvíástarhneigð)
- Bisexuality (tvíkynhneigð)
- Bi+sexuality (tví+kynhneigð)
- Casssexuality (áhugaleysiskynhneigð)
- Ceasesexuality (tímabundin kynhneigð)
- Coeosexuality (fyrstaskiptiskynhneigð)
- Cupidosexuality (líkamleg kynhneigð)
- Cupiosexuality (ástarhneigðarskortur)
- Ceterosexuality (kynseginsleysishneigð)
- Demi romantic (tilfinningaástarhneigð)
- Demisexuality (tilfinningakynhneigð)
- Femmesexuality (kvenleikakynhneigð)
- Fictosexuality (ímyndunarveruhneigð)
- Finsexuality (kveneðliskynhneigð)
- Flexisexuality (sveigjanleg kynhneigð)
- Fraysexuality (ókunnugrakynhneigð)
- Gay (hýr)
- Graysexuality (grá einkynhneigð)
- Grayromantic (líttástarhneigð)
- Gynesexuality/gynosexuality (kvenkynhneigð)
- Heteromantic (gagnástarhneigð)
- Heterosexuality (gagnkynhneigð)
- Homo romantic (samástarhneigð)
- Homosexuality (samkynhneigð)
- Iculasexuality (kynlífshneigð)
- Kalossexuality (vanlöngunarhneigð)
- Lamvanosexuality (eiginkynhneigð)
- Lesbian (lesbíukynhneigð)
- Libidoist asexuality (sjálfsfróunarhneigð)
- Limnosexuality (myndörvunarhneigð)
- Lithosexuality (einstefnukynhneigð)
- Masexuality (alkarlahneigð)
- Mascusexuality (karlmennskukynhneigð)
- Minsexuality (karleðliskynhneigð)
- Monosexuality (einkynhneigð)
- Multisexuality (margkynjahneigð)
- Mutosexuality (snöggbreytikynhneigð)
- Narysexuality (kynseginhrifningarhneigð)
- Neusexuality (kynlausrahneigð)
- Ninsexuality (alkynseginhneigð)
- Nonlibidoist asexuality (kynhvatalausrahneigð)
- Novosexuality (breytikynhneigð)
- Omnisexuality (allrakynjahneigð)
- Onesexuality (einsrekkjunautarhneigð)
- Pansexuality (pankynhneigð)
- Panromantic (panástarhneigð)
- Penultisexuality (undanskilin samkynhneigð)
- Polysexuality (fjölkynhneigð)
- Pomosexuality (kynhneigðarleysi)
- Proculsexuality (vonleysiskynhneigð)
- Queer (hinseginhneigð)
- Sanssexuality (handahófs kynhneigð)
- Sapiosexuality (greindarkynhneigð)
- Sex-averse (kynlífsfráhverfuhneigð)
- Sex-favorable (kynlífsáhugahneigð)
- Sex-indifferent (kynlífstómlætishneigð)
- Sex-repulsed (kynlífsóbeitarhneigð)
- Skoliosexuality (kynskiptingahneigð)
- Spectrasexuality (fjölkynjahneigð)
- Taosexuality (árukynhneigð)
- Zygosexuality (margfélagakynhneigð)
Yfirlitið þetta er samsett úr ýmsum heimildum, m.a. Medical News Today, Healthline, Unite og Webmd.
Hér að neðan gefst kostur á að lesa sér til um nokkrar ólíkar gerðir kynhneigðar.
GAGNKYNHNEIGÐ
Gagnkynhneigðir laðast að fólki sem tilheyrir öðru kyni en þeir sjálfir gera. Sé um að ræða gagnkynhneigðan karlmann, laðast hann með öðrum orðum að konum.
Sama máli gegnir um einstakling sem er fæddur með kvenleg kyneinkenni og verið úrskurðaður sem stúlkubarn við fæðingu en líður líkt og viðkomandi sé karlmaður. Ef sá hinn sami laðast að konum, telst hann einnig vera gagnkynhneigður.
LESTU EINNIG
Drengur sem er fæddur sem karlmaður og er gagnkynhneigður kallast „sís-het“ karl, sökum þess að hann er bæði sís-kynja, þ.e. hann upplifir sig sem karl í samræmi við strákslegt útlitið og er gagnkynhneigður sem er algengasta kyn- og kynhneigðareinkennið.
SAMKYNHNEIGÐ
Samkynhneigðir laðast að fólki sem tilheyrir sama kyni og þeir sjálfir heyra til. Ef kona laðast kynferðislega að annarri konu er hún því samkynhneigð.
Sama máli gegnir um fólk með hvaða önnur kyneinkenni. Ef það laðast að öðrum einstaklingum sem teljast tilheyra sama kyni og það sjálft, telst það vera samkynhneigt.
Víðs vegar um heiminn eru haldnar svokallaðar gleðigöngur ár hvert þar sem margbreytileikanum er fagnað og einblínt er á LGBTQ-heiminn og réttindi þeirra sem auðkenna sig innan hans. Hér gefur að líta mynd úr slíkri göngu í New York árið 2015.
Skilgreiningin verður flóknari ef kynsegin einstaklingur er samkynhneigður þar sem hin almenna skilgreining á hugtakinu samkynhneigð vísar til hefðbundnu kynjanna tveggja.
Hvort kynsegin einstaklingur lítur á sig sem samkynhneigðan getur verið breytilegt frá einum til annars og einnig eftir tímabilum, allt eftir því hvaða augum einstaklingurinn lítur sjálfan sig og hverjum hann laðast að.
TVÍKYNHNEIGÐ
Tvíkynhneigð merkir að einstaklingurinn laðist að báðum kynjum, yfirleitt er þá átt við karla og konur.
Í seinni tíð hefur hugtakið „tvíkynhneigð“ þó einnig verið notað sem safnheiti yfir ólíkar kynhneigðir sem ekki einvörðungu tengjast einu tilteknu kyni.
Bandaríski aðgerðasinninn Michael Page hannaði fána tvíkynhneigðra árið 1998 til þess að tvíkynhneigðir öðluðust betri sess í LGBT-heiminum.
Tvíkynhneigð er fyrir vikið nátengd öðrum kynhneigðum sem fela í sér einstaklinga sem laðast að báðum kynjum eða þá eru það á ólíkum tímabilum, svo sem eins og pankynhneigð, allrakynhvöt eða fjölkynhneigð.
Margir tvíkynhneigðir telja það í hvaða mæli þeir laðast að ólíkum kynjum vera breytilegt frá einni persónu til annarrar. Þá telja þeir enn fremur að þetta sé háð ólíkum tímabilum í lífi þeirra og/eða sérlegum aðstæðum.
KYNLEYSISHNEIGÐ (ASEXUALITY)
Þeir sem teljast vera haldnir kynleysishneigð hafa enga eða litla löngun til að stunda kynlíf með öðrum, óháð kyni þeirra.
Fulltrúar kynleysishneigðra í gleðigöngunni í Kanada árið 2017.
Þessir einstaklingar geta þó engu að síður borið heitar tilfinningar í garð maka, átt í ástarsambandi eða stundað kynlíf.
Sumir þeirra sem aðhyllast kynleysishneigð fá fullnægju af sjálfsfróun á meðan aðrir fá stöku sinnum löngun í kynlíf. Þeir sem finna aldrei fyrir slíkri löngun teljast enga kynhvöt hafa.
PANKYNHNEIGÐ
Með pankynhneigð er átt við einstaklinga sem laðast að öllum kyneinkennum eða í raun, öllu fólki, óháð kyneinkennum þess.
TILFINNINGAKYNHNEIGÐ (DEMISEXUALITY)
Með hugtakinu tilfinningakynhneigð er átt við þá sem laðast fyrst kynferðislega að öðrum einstaklingi eftir að hafa bundist honum tilfinningaböndum.
ALKYNHNEIGÐ (ALLOSEXUALITY)
Þeir sem samsama sig við alkynhneigð laðast reglulega að öðru fólki kynferðislega. Þetta er með öðrum orðum andstætt við það að vera með kynleysishneigð og langflestir eru með svokallaða alkynhneigð.
KVENEÐLISKYNHNEIGÐ (FINSEXUALITY)
Þeir sem eru með kveneðlishneigð laðast ekki að öðru kyninu umfram hinu, heldur að fólki sem er kvenlegt.
Þetta táknar að þeir sem eru með kveneðlishneigð laðast að kvenlegum einstaklingum, hvort heldur þeir kunna að vera fæddir sem konur, kvenlegir karlar, kynsegin verur eða transkonur.
