Jörðin

Hversu mikið mengar stríð?

Umhverfið og mengun er líklega það síðasta sem hermaður í stríði hugsar um. En hversu mikið menga þung farartæki, sprengiefni og brennandi olíubirgðir í raun og veru?

BIRT: 10/03/2024

Stríð mengar á margan hátt. Gervihnattamyndir frá átökunum í Úkraínu hafa til dæmis sýnt hvernig loftárásir á eldsneytisbirgðastöðvar og hreinsunarstöðvar í Lviv, Odessa og Myrhorod hafa kveikt skæða elda með eitruðum reyk.

 

Fréttir greina einnig frá leka í efnaverksmiðjum og mengun frá ammoníaksleiðslu í Chernihiv sem varð fyrir sprengjuárás.

 

Óviðráðanlegir skógareldar í kringum Chernobyl kjarnaofninn í mars 2022 kunna einnig að hafa dreift geislavirkum efnum eins og Cesium-137 og Strontium-90.

 

Mengun getur verið tilgangurinn

Alvarleg mengun á sér stað þegar efnavopn eru notuð. Þrátt fyrir að bæði framleiðsla, geymsla og notkun þeirra sé bönnuð í dag, berast fréttir af notkun á t.d. sinnepsgasi, klórgasi og taugagasinu sarín oft frá stríðssvæðum.

 

Það gerðist meðal annars í stríðinu milli Írans og Íraks á níunda áratug síðustu aldar.

Stríð eyðileggur umhverfið

Brennandi olía og aðrar mengandi aðferðir stríðs geta haft áhrif á loftslagið löngu eftir að stríðinu lýkur.

1. Losun sló öll met

Þegar Írak var hrakið frá Kúveit í Persaflóastríðinu voru allar olíulindirnar opnaðar og kveikt í þannig að þær skíðloguðu. Þetta leiddi til stærsta olíuleka í heiminum til þessa upp á 11 milljón olíutunnur.

2. Eitur gerði óvini berskjaldaða

Í Víetnamstríðinu notuðu Bandaríkin 75 milljónir lítra af Agent Orange og öðrum illgresiseyðum. Þetta eyddi laufum af trjánum þannig að óvinirnir gátu ekki falið sig og eitrið finnst enn í umhverfinu.

3. Geislun er horfin

Þrátt fyrir að geislavirk efni geti mengað í milljónir ára er ekki lengur mikil geislun eftir kjarnorkusprengjurnar sem sprengdar voru yfir Hiroshima og Nagasaki í lok síðari heimsstyrjaldar.

Allt að 10.000 manns hafa látist af völdum efnavopna og talið er að um það bil 56.000 manns í Íran gjaldi enn afleiðinga þeirra vegna varanlegra sára, skemmdrar hornhimnu og krabbameins.

 

Herinn mengar gríðarlega

Hersveitir nota jarðefnaeldsneyti og losa þannig koltvísýring frá skipum, flugvélum og farartækjum.

 

Í rannsókn frá árinu 2019 reiknuðu fjórir vísindamenn undir forystu umhverfisfræðingsins Oliver Belcher frá Durham háskólanum í Englandi að árið 2017 losaði bandaríski herinn gróðurhúsalofttegundir sem jafngilda 23.367.000 tonnum af koltvísýringi.

 

Af þeim 1,5 milljón starfsfólks hersins losaði hver þeirra þannig 16,5 tonn af koltvísýringi. Til samanburðar losaði meðalsvíi minna en fimm tonn.

 

Ef Bandaríkjaher væri sjálfstætt ríki væri það 47. stærsti losandi gróðurhúsalofttegunda í heiminum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NIELS HALFDAN HANSEN

Shutterstock

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Náttúran

Hvaða rándýr étur flest fólk?

Heilsa

Er flotsaur til marks um góða heilsu?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Lifandi Saga

Mömmustrákur tryggði bandarískum konum kosningaréttinn

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

Alheimurinn

Eitilhörð samkeppni um að leysa ráðgátur sólkerfisins

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Lifandi Saga

Mömmustrákur tryggði bandarískum konum kosningaréttinn

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

Alheimurinn

Eitilhörð samkeppni um að leysa ráðgátur sólkerfisins

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Vinsælast

1

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

2

Maðurinn

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

3

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

4

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

5

Maðurinn

Þráhyggja tekur heilann í gíslingu

6

Saga

Af hverju ráða Bandaríkin yfir Guantanamo?

1

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

2

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

3

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

4

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

5

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

6

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Hve lengi höfum við fengið sumarfrí?

Maðurinn

Þessi tvö efni geta átt þátt í að lækka líffræðilegan aldur okkar

Lifandi Saga

Hin dularfulla María Magdalena var nákomin frelsaranum

Menning og saga

Múmía hræddi líftóruna úr vörðum

Náttúran

Topp 5: Hvaða könguló er stærst?

Náttúran

Tuttugu arma sædýr fannst við suðurskautið

Maðurinn

Styrktu alla þrjá þætti greindarinnar

Jörðin

Evrópsk ofureldstöð virðist undirbúa gos

Maðurinn

10 óvanalegar tegundir af fælni

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Sumir virðast vera fæddir undir lukkustjörnu en hjá öðrum virðist heppnin vera nánast yfirnáttúrulegt fyrirbæri. Hvorki eldingar, flugslys, öfundsjúkir keppinautar eða kjarnorkusprengjur gátu bugað þessa heppnu einstaklinga.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is