Sterkir ljósblossar við endann á dimmum göngum, leiftursnöggt yfirlit yfir helstu augnablik ævinnar og sú tilfinning að verið sé að yfirgefa líkamann og svífa yfir honum líkt og gervihnöttur.
Síðustu sekúndur ævinnar hafa verið sveipaðar mikilli dulúð.
Við vitum enn ekki fyrir víst nákvæmlega hvað gerist í heilanum. Nú hefur samt í fyrsta sinn tekist að mæla í smáatriðum heilastarfsemina hjá deyjandi einstaklingi.
Í ljós kom að í heilanum fer af stað heil skipulögð runa kemískra taugaboða sem fara af stað um leið og síðasti andardrátturinn er dreginn. Hugsanlega fær hinn deyjandi að sjá samsafn af bestu augnablikum ævinnar fljúga fram hjá, líkt og við þekkjum úr heimi kvikmyndanna.
LESTU EINNIG
Sorglegur atburður veitir innsýn í hulinn heim
Vísindamennirnir gerðu þessa uppgötvun þegar þeir fyrir algera tilviljun urðu vitni að sorglegum atburði á sjúkrahúsi í Bresku Kólumbíu í Kanada. Þar hafði 87 ára gamall sjúklingur fengið flogakast eftir aðgerð og höfðu læknarnir tengt rafskaut við hársvörð hans til að geta fylgst grannt með rafboðum heilans í svokölluðu heilariti (EEG).
Til allrar óhamingju versnaði ástand sjúklingsins meðan á þessu stóð og hann lést skyndilega af völdum hjartaáfalls.
Þetta gerði það að verkum að læknarnir öðluðust innsýn inn í hulinn heim. Jafnvel þótt læknar hafi áður gert einfaldar heilaritsmælingar á mannsheilanum á mörkunum á milli lífs og dauða, var þetta í fyrsta sinn sem þeir höfðu tækifæri til að fylgjast með umskiptunum á svo nákvæman máta.
Þessi 87 ára gamli Kanadabúi hafði orðið fyrir blóðuppsöfnun milli höfuðkúpunnar og heilans sökum þess að hann datt og lést skömmu síðar af völdum hjartaáfalls. Á myndinni má sjá sneiðmynd af heila mannsins fyrir aðgerðina (A og B) og að henni lokinni (C og D).
Heilinn fer í gegnum helstu atburði ævinnar
Læknunum tókst að taka upp 900 sekúndna myndskeið af heila deyjandi mannsins.
Mælingarnar leiddu í ljós hvernig starfsemi heilabylgnanna sem tengjast draumum og minningum, þ.e. svonefndra gammabylgna, jókst 30 sekúndum fyrir og 30 sekúndum eftir síðasta hjartsláttinn.
Heilabylgjur tákna samanlagða rafræna starfsemi heilans í milljörðum af taugafrumum. Það er svo bæði tíðni bylgnanna og styrkur þeirra sem gefa til kynna með hvers kyns meðvitund einstaklingurinn er.
Gammabylgjurnar sem eru með tíðni á bilinu 30 til 100 hertz, eru sú tegund heilabylgna sem hafa hæstu tíðnina. Það eru jafnframt gammabylgjur sem vísindamenn oftast mæla þegar tilraunaþátttakendur í ólíkum tilraunum eru beðnir um að kalla fram minningar.
Rafskautin námu hins vegar einnig aðrar tegundir af heilabylgjum, m.a. alfabylgjur. Það er einmitt samspil þessara tveggja tegunda af heilabylgjum sem gerði vísindamönnunum kleift að kanna hvað átti sér stað í heila deyjandi mannsins:
„Tengslin á milli alfa- og gammastarfsemi eiga þátt í að kalla fram minningar í heilbrigðum tilraunaþátttakendum. Fyrir vikið er einnig áhugavert að velta því fyrir sér hvort starfsemin kunni að leiða í ljós síðasta „innlit í lífið“, það sem á sér stað þegar viðkomandi er að draga andann í hinsta sinn“, skrifa vísindamennirnir í rannsókn sinni.
Straumur jóna tryggir taugaboð í heila
Heilafruma orsakar taugaboð innan í sér með því að láta rafhlaðnar jónir streyma inn í frumuna. Þegar taugaboðið berst gegnum frumuna senda svonefndar jónadælur jónirnar út aftur og fruman verður tilbúin til að senda frá sér nýtt taugaboð.
