Í fyrsta sinn hefur vísindamönnum tekist að lækna lömun vegna mænuskaða.
Tilraunin var gerð á músum en veitir engu að síður von um að í framtíðinni megi beita sömu aðferð á menn og fólk sem lamast hefur eftir mænusköddun geti þá aftur fengið hreyfigetu.
Sjáðu tilraunina skref fyrir skref
Sérhannað prótín græðir mænuna
Músatilraunir sýna að með sérstöku prótíni getur sundurskorin mæna gróið saman aftur.
Veira smyglar DNA-uppskrift inn í heila músarinnar
Í skaðlausri veiru er komið fyrir uppskriftinni að prótíninu hyper-interleukin-6. Veirunni er sprautað í músarheilann þar sem hún kemst inn í taugafrumu.
Taugafruma plötuð til að framleiða sérhannað prótín
Taugafruman uppgötvar DNA-uppskriftina í sínu eigin erfðaefni. Hún tekur nú að framleiða prótínið og það örvar vöxt taugaþráðanna.
Prótínið flutt til annarra frumna
Taugafruman tengist öðrum taugafrumum og prótínið berst til þeirra. Fjöldi taugafrumna tekur að vaxa þótt þær framleiði ekki prótínið sjálfar.
Taugaendar byggja brú yfir mænusköddunina
Tengibrautir taugafrumnanna, svonefndir taugaendar, vaxa yfir bilið í mænunni og endurnýja sambandið við taugafrumur hinum megin þannig að heilinn nær aftur sambandi við afturbúkinn.
Sérhannað prótín græðir mænuna
Músatilraunir sýna að með sérstöku prótíni getur sundurskorin mæna gróið saman aftur.
Veira smyglar DNA-uppskrift inn í heila músarinnar
Í skaðlausri veiru er komið fyrir uppskriftinni að prótíninu hyper-interleukin-6. Veirunni er sprautað í músarheilann þar sem hún kemst inn í taugafrumu.
Taugafruma plötuð til að framleiða sérhannað prótín
Taugafruman uppgötvar DNA-uppskriftina í sínu eigin erfðaefni. Hún tekur nú að framleiða prótínið og það örvar vöxt taugaþráðanna.
Prótínið flutt til annarra frumna
Taugafruman tengist öðrum taugafrumum og prótínið berst til þeirra. Fjöldi taugafrumna tekur að vaxa þótt þær framleiði ekki prótínið sjálfar.
Taugaendar byggja brú yfir mænusköddunina
Tengibrautir taugafrumnanna, svonefndir taugaendar, vaxa yfir bilið í mænunni og endurnýja sambandið við taugafrumur hinum megin þannig að heilinn nær aftur sambandi við afturbúkinn.
Það er sérhannað prótín, kallað hyper-interleukin-6 sem er lykillinn að þessum árangri en prótínið örvar vöxt taugafrumna.
Líkaminn framleiðir ekki þetta prótín en með genagræðslu geta menn komið taugafrumunum til að framleiða það. Og það tókst vísindamönnum hjá Bochumháskóla í Þýskalandi í þessari músatilraun.
Gátu gengið eftir nokkrar vikur
Vísindamennirnir skáru fyrst í sundur mænuna í tilraunamúsunum sem þar með gátu ekkert hreyft afturfæturna. Veira var því næst notuð til að smygla genauppskriftinni að hinu sérhannaða prótíni inn í taugafrumur í hreyfistöðvum heilans.
Vísindamönnunum til undrunar gátu mýsnar gengið eðlilega á ný eftir aðeins 2-3 vikur.
Rannsakendur lömuðu afturhluta líkama músa með því að skera í mænuna (efst). Strax tveimur til þremur vikum eftir genameðferðina gátu mýsnar gengið aftur (neðst).
Leyndardómurinn að baki þessum árangri er sá að það nægir að einungis sárafáar frumur framleiði prótínið. Tengingar við aðrar frumur sem koma að hreyfingum valda því að prótínið berst til þeirra og það hleypir af stað vexti í öllum frumum.
Nýjar tilraunir á eldri sköddun
Taugaendar frumna í mænunni taka að lengjast og vaxa yfir skurðinn í mænunni þar til frumurnar ná sambandi við taugafrumur hinum megin við sköddunina. Þar með næst aftur samband milli heilans og vöðvanna í afturhluta búksins.
Næst hyggjast vísindamennirnir rannsaka hvort hið sama eigi við þegar langur tími er liðinn frá sköddun mænunnar. Þær niðurstöður gætu haft mikla þýðingu varðandi gagnsemi aðferðarinnar fyrir mannfólkið.
