Tækni

Örtæki fara beint í krabbaæxlið

Vísindamenn vilja nú beita efnameðferð inni í krabbafrumunum sjálfum og nota til þess örtæki í fisklíki, prentuð í fjórvídd.

BIRT: 24/08/2022

Hárlos, ógleði og mikil þreyta eru fylgifiskar efnameðferðar, enda verða heilbrigðar frumur líka fyrir áhrifum efnanna. Krabbasjúklingar fá því oft óþægilegar aukaverkanir.

 

En nú hafa vísindamenn hjá „American Chemical Society“ þróað örtæki sem geta skilað efnunum beint í krabbafrumurnar en látið heilbrigðar frumur í friði, þannig að sjúklingurinn kemst hjá aukaverkunum.

 

Örtækin eru úr vatnshlaupi og fjórvíð sem merkir að þau eru prentuð í þrívíddarprentara en geta til viðbótar breytt um lögun eða atferli við sérstakar aðstæður. Í þessu tilviki er tækið formað líkt og fiskur en hefur hæfni til að losa nanóagnir úr lyfjaefnum þegar það skynjar breytt pH-gildi við krabbafrumu.

Örtækin eru um 50 míkrómetrar að lengd. Það eru 0,05 millimetrar eða sem svarar helmingi af þykkt pappírsblaðs.

Áður en tækið er virkjað er það sett í upplausn sem gerir það segulmagnað. Vísindamennirnir geta síðan stýrt ferðinni gegnum æðarnar með seglum.

 

Þannig hefur tvennt áhrif á þessi örtæki; segulafl og pH-gildi.

 

Tilraunir hafa verið gerðar í petriskálum. Þar tókst að stýra tækinu gegnum sýndaræð og að hópi krabbafrumna sem voru drepnar með því að losa efnafarminn.

Hér sést örtæki í fiskformi fara um sýndaræð í petriskálinni.

Efnameðferð er samheiti yfir meðhöndlun með frumueitri til að vinna bug á krabbafrumum. Aðferðin var fyrst notuð eftir seinni heimsstyrjöld og nú eru um 50 mismunandi efnameðferðir notaðar við alls um 200 gerðum krabbameina.

 

Efnameðferð er áhrifarík en veldur því miður aukaverkunum. Þær stafa af því að efnunum er beint gegn frumum sem skipta sér hratt sem krabbafrumur gera einmitt.

 

En heilbrigðar frumur í slímhúðum, hárum og húð skipta sér líka hraðar en almennt gildir um frumur líkamans og efnameðferðin bitnar því einnig á þeim.

Vísindamenn hafa þróað þrjú örtæki

Hin fjórvíddarprentuðu örtæki hafa lögun fisks, krabba og fiðrildis.

Krabbi
Fiðrildi
Fiskur

Við tilraunirnar voru notuð þrjú örtæki, eitt með fisklögun, annað í laginu eins og krabbi og það þriðja líktist fiðrildi. Hvert tæki notaði sína aðferð til að halda nanóörðunum og voru öll um 50 míkrómetrar að lengd. Það eru 0,05 millimetrar eða sem svarar þykkt pappírsblaðs.

 

Vísindamennirnir leggja áherslu á að þótt tilraunin hafi gengið að óskum þarf að smækka tækin enn meira til að þau verði nothæf í æðum mannslíkamans í framtíðinni.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Denis Rivin

© American Chemical Society,

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hvers vegna ríkir fjandskapur milli Bandaríkjanna og Íran?

Menning og saga

Örvæntingarfullur flughernaður yfir Ísrael

Náttúran

Hafa hvalir einhver hár?

Maðurinn

Víkingar hirtu vel um tennur sínar

Maðurinn

Viðamikil rannsókn: Oftar gripið fram í fyrir stjórnmálakonum en -mönnum

Lifandi Saga

Ris og fall Zeppelin loftskipanna

Jörðin

Frá iðrum jarðar til fjarlægra stjörnuþoka

Náttúran

Stutt samantekt: Þetta eru 5 verstu gastegundirnar

Lifandi Saga

Saga skófatnaðar: Skór fyrir alla

Heilsa

Einelti skapar óhugnanleg ummerki í heila

Náttúran

Hitinn í bandarískri stórborg mældist yfir 38 gráður hvern einasta dag í allt sumar.

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is