Blóðtappi í heila getur leitt af sér alvarlegan heilaskaða og verið banvænn ef ekki tekst að vinna bug á honum mjög fljótt.
Rannsóknir sýna að þegar blóðtappi er fjarlægður innan 90 mínútna aukast lífslíkurnar til muna.
En þetta er erfið aðgerð. Læknirinn þarf að þræða legg um æðarnar og koma þannig uppleysandi efnum að blóðtappanum eða beinlínis toga eða soga hann út.
En skurðlæknar fá nú innan tíðar nýtt áhald í hendur. Vitvélaverkfræðingar hjá MIT í BNA hafa þróað vélorm sem kemst í gegnum torfærar æðar í heilanum.
Vísindamenn stýra orminum í gegn um vélheila með aðstoð seguls.
Orminum er komið fyrir með þræðingu en síðan fjarstýrt utan frá með seglum þannig að hann rekst ekki í æðaveggina og veldur því ekki heilablæðingum.
Vélormurinn er aðeins 0,6 mm í þvermál og í kjarnanum er nikkel og títan sem tryggja að hann sveiflast ekki til baka í upphafsstöðu þegar hann er ekki undir áhrifum seguls.
Utan á kjarnanum er gúmmíklæðning með segulmálmörðum. Ysta klæðingin er úr svonefndu hýdrógeli sem tryggir að tækið smýgur auðveldlega um æðarnar.
Segulafl stýrir vélorminum
Með segulverkun geta læknar stýrt vélormi um æðakerfið utan frá. Þetta tryggir að ormurinn rekist ekki í æðaveggi og valdi heilablæðingum.
Ormurinn þakinn örsegulörðum
Vélormurinn er alþakinn segulörðum. Þær virka eins og litlir seglar sem allir snúa eins.
Segulsviðið mótar stefnu
Þegar ormurinn kemur inn í segulsvið sveigir hann í átt að norðurpól þess. Þegar segulsviðið hverfur sléttar hann sig aftur.
Enn hefur ormurinn aðeins verið reyndur í gerviheila með gleræðum.
Næsta skref er að prófa hann í heilum úr látnu fólki.
Vísindamennirnir telja að segulstýringin opni þann möguleika að unnt verði að meðhöndla sjúklinga úr fjarlægð þannig að aðgerðina megi gera enn fyrr og hætta á varanlegum heilaskaða minnki þannig til muna.
