Bónorð karlkyns kakkalakka er orðið erfiðara í framkvæmd en þeir laða að sér kvendýr með sykurgjöfum. Þessi harðgerðu meindýr hafa tekið upp nýja sykursiði – ekki til að megra sig, heldur til að forðast skordýraeitur.
Þetta sýnir rannsókn sérfræðinga hjá Norður-Karólínuháskóla í BNA en niðurstöðurnar birtust í tímaritinu Nature.
Gjöf tælir kvendýrið
Fyrir mökun losa karldýrin sætan líkamsvökva og bjóða kvendýrinu að gjöf.
Vökvinn er blanda fitu og sykurs og er ætlað að draga að sér og viðhalda athygli kvendýrsins nógu lengi til að mökunin geti hafist.
Þegar kvendýrið gæðir sér á krásinni blandast munnvatn við sykurmassann, brýtur niður sykrurnar sem m.a. eru maltósi og maltótríósi.
Maltósanum breytir kerlan strax í glúkósa en lengri tíma tekur að brjóta niður maltótríósann.
Þegar massinn er orðinn að glúkósa verður bragðið biturt og fælir kvendýrið frá.
En áður en að því kemur hefur karlinn náð að hefja mökunina.
Þegar karlkyns kakkalakkar búa sig undir að maka sig opna þeir vængi sína og losa sykurgjöf sína út sem laðar að kvendýr. Kvendýrin skríða síðan upp á bak karldýrsins og blandar munnvatni sínu og breytir því í glúkósa sem kakkalakkanum líkar illa við. Hin nýja gerð kvenkyns kakkalakka inniheldur munnvatn sem breytir sykurgjöfinni hraðar í glúkósa og fælir þær í burtu áður en karlinn nær að para sig.
Nýtt munnvatn brotnar hraðar niður
Strax 2013 fóru vísindamenn að veita því eftirtekt að sumar kerlur vísuðu körlunum strax á bug.
Við rannsóknina kom í ljós að í kvendýrunum er komin upp stökkbreyting gena sem flýtir fyrir niðurbroti maltósa.
Bitra bragðið sem fælir frá, kemur því fyrr fram en áður og áður en karldýrið nær að koma fram vilja sínum.
Vísindamennirnir undruðust hvers vegna þetta leiddi ekki af sér fækkun kakkalakka.
Karlarnir fylgja á eftir
Í ljós kom að jafnframt þessum genabreytingum kvendýra hafa karldýrin þróað nýja mökunartækni.
Yfirleitt slá karlarnir upp vængjunum og losa sykurgjöf sína út um kirtla á bakinu. Hafi kerlan áhuga skríður hún upp á bak karlsins og tekur að blanda munnvatni sínu í sykurmassann.
Meðan hún er upptekin við að næra sig, þrýstir karlinn búk sínum aftar og grípur í afturenda kerlunnar með sérstökum peniskrók.
Nú hefst mökun sem stendur yfir í 90 mínútur og karlinn notar getnaðarlim sinn til að skila af sér sáðpakka til kerlunnar.
En nýju karlarnir hafa aðlagast kerlunum.
Vísindamennirnir komust að því að í sykurmassa þessara karldýra er meira af maltótríósa sem heldur kerlunum nógu lengi til að mökun geti hafist.
Til viðbótar hafa karlarnir stytt mökunartímann niður í örfáar mínútur eða jafnvel sekúndur.
Skordýraeitur er um að kenna
Breytt afstaða kakkalakka til sykurs stafar af því að glúkósi er settur í skordýraeitur til að fela bragðið af hinni eitruðu blöndu.
Kakkalakkarnir hafa sem sagt breytt genum sínum og atferli til að lifa af. Og þessir genabreyttu kakkalakkar virðast fjölga sér.
Það þýðir að menn þurfa að finna nýjar leiðir til að losna við þessi hvimleiðu meindýr, enda getur aukinn fjöldi kakkalakka á heimsvísu haft skaðleg áhrif.
Saur kakkalakka getur t.d. breitt út sjúkdóma á borð við salmonellu, iðrakveisu og blóðkreppusótt.
Þessi meindýr eru afar harðgerð. Þau geta lifað höfuðlaus í mánuð og þola allt að tífalda geislavirkni á við mannfólkið.
Nú þurfum við sem sagt að endurskoða alveg baráttuna gegn þeim.
