Náttúran

Sníklar bjarga deginum

Helmingurinn af dýrategundum Jarðar eru sníklar. Þeir sjúga lífið úr öðrum lífverum, en óhugnanlegt líf þeirra verndar hina veiku og heldur þeim sterku niðri.

BIRT: 14/05/2023

Blóðsuga eflir ónæmisvarnir

Blóðsugur sjúga sig fastar í æðakerfi manna og orsaka m.a. niðurgang, blóð í þvagi og skaða á lifur.

En blóðsugurnar verja fórnarlömb sín gegn ennþá skelfilegri sjúkdómi. Þær seyta efnum sem fá ónæmiskerfi fórnarlambsins til að verjast malaríu.

Maur ver yfirráðasvæði gestgjafans

Maurinn Megalomyrmex ræðst inn í bú annarra maura og sníkir á fæðu þeirra.

En skúrkurinn býr yfir óvæntum hæfileikum. Hann hjálpar fórnarlömbum sínum með því að verja búið gegn langtum árásargjarnari maurum.

 
Sveppur geldir svepp

Sníkjukollan, sem er ein tegund um 400 sníkjusveppa, grær inni í maurum þar til svonefndur ávöxtur hans brýst út til þess að dreifa grófum sveppsins.

En ávöxturinn er oft eyðilagður af öðrum sníkjusveppi, sem hindrar gróin í að dreifast til nýrra fórnarlamba.

Hárormur skaffar fæðu fyrir fisk

Japanski fjallaurriðinn, sem á undir högg á sækja, lifir einkum á engissprettum og hann getur þakkað sníkjuormi fyrir að sú sé raunin.

Ormurinn lifir inni í engissprettunum og þvingar þær til að leita út í vötn.

Bandormur kennir ónæmisfrumum

Ónæmiskerfi getur ráðist gegn okkar eigin líkama og þannig orsakað t.d. ofnæmi eða sykursýki. En bandormurinn getur hindrað þetta. Hann þjálfar ónæmiskerfið þannig að það getur betur greint á milli frumna líkamans og framandi lífvera.

Blóðsuga eflir ónæmisvarnir

Blóðsugur sjúga sig fastar í æðakerfi manna og orsaka m.a. niðurgang, blóð í þvagi og skaða á lifur. En blóðsugurnar verja fórnarlömb sín gegn ennþá skelfilegri sjúkdómi. Þær seyta efnum sem fá ónæmiskerfi fórnarlambsins til að verjast malaríu.

Maur ver yfirráðasvæði gestgjafans

Maurinn Megalomyrmex ræðst inn í bú annarra maura og sníkir á fæðu þeirra. En skúrkurinn býr yfir óvæntum hæfileikum. Hann hjálpar fórnarlömbum sínum með því að verja búið gegn langtum árásargjarnari maurum.

Sveppur geldir svepp

Sníkjukollan, sem er ein tegund um 400 sníkjusveppa, grær inni í maurum þar til svonefndur ávöxtur hans brýst út til þess að dreifa grófum sveppsins. En ávöxturinn er oft eyðilagður af öðrum sníkjusveppi, sem hindrar gróin í að dreifast til nýrra fórnarlamba.

Hárormur skaffar fæðu fyrir fisk

Japanski fjallaurriðinn, sem á undir högg á sækja, lifir einkum á engissprettum og hann getur þakkað sníkjuormi fyrir að sú sé raunin. Ormurinn lifir inni í engissprettunum og þvingar þær til að leita út í vötn.

Sníklar vernda fórnarlömb sín

Bandormur kennir ónæmisfrumum Ónæmiskerfi getur ráðist gegn okkar eigin líkama og þannig orsakað t.d. ofnæmi eða sykursýki. En bandormurinn getur hindrað þetta. Hann þjálfar ónæmiskerfið þannig að það getur betur greint á milli frumna líkamans og framandi lífvera.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: CHRISTIAN JUUL

Emanuele Biggi,David Scharf/Science Photo Library,Anders Illum,Paul Lenhart,

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Alheimurinn

Hvernig myndast gull?

Lifandi Saga

Leið nasista til valda í Þýskalandi

Alheimurinn

Stjörnuskífa finnst í framandi stjörnuþoku

Náttúran

Hvað ef allar örverurnar hyrfu?

Náttúran

Hundategundin ræður litlu um hegðun hunda

Heilsa

Deyr maður úr svefnleysi?

Lifandi Saga

Hvernig varð Rússland svona stórt?

Maðurinn

Svona gróa sár

Tækni

Gervigreindin getur nú spáð fyrir um líf og dauða

Maðurinn

Þannig þekkjast félagsblindir

Lifandi Saga

Dr. Kellogg rak út djöfulinn með kornflexi 

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is