Rússneskum hermönnum fjölgar dag frá degi í Úkraínu en á móti eru varnir Úkraínumanna styrktar með liðsauka almennra borgara og vopnum frá Vesturlöndum.
AK-47 rifflar og nákvæmnisrifflar eru staðalbúnaður í báðum herjum en Rússar ráða yfir ógnvekjandi lofther meðan Úkraínumenn útbúa Molotov-kokteila heima í stofu.
Við förum hér yfir þau vopn sem mestu máli skipta í stríðinu milli Rússlands og Úkraínu.
VOPNABÚR RÚSSA
TOS-1 sprengjuvarpan er byggð ofan á T-72 skriðdreka, hefur verið hluti af vopnabúnaði Rússa í mörg ár og getur m.a. skotið hinum ógnvekjandi eldsprengjum.
Eldsprengjan
Næst á eftir kjarnorkusprengjunni er þetta ógnvænlegasta vopn Rússa og er líka nefnd FAE-sprengja (Fuel-Air Explosive).
Í eldsprengjunni eru tvær sprengihleðslur.
Fyrri hleðslan dreifir út stóru skýi af sprengifimu efni út í loftið. Efnið er yfirleitt afar eldfimt og í duft- eða úðaformi.
Vegna þess að úðadroparnir eða duftkornin eru fíngerð þrengir efnið sér á sekúndubroti inn í hús eða á bak við varnarveggi – í rauninni út um allt þar sem ekki er fyllilega loftþétt.
Súrefnið í loftinu myndar líka efnasamband við sprengiefnið sem þannig fær verulega aukna sprengiorku.
Seinni sprengihleðslan kveikir í skýinu sem þá breytist skyndilega í ofboðslega eldkúlu og öfluga þrýstibylgju sem veldur miklum skaða í 1,5 km fjarlægð. Hitinn verður svo mikill að fólk beinlínis gufar upp á staðnum.
Eldsprengjunum er skotið með TOS-1 sprengjuvörpu sem rúmar 24 flaugar og þær hitta í mark í allt að 10 km fjarlægð.
Mikill hreyfanleiki, 500 km drægni og nákvæmni upp á 1-30 metra gera hljóðfráu Iskander-flaugarnar að ógnvekjandi árásarvopni.
Iskander-flaugar
9K720 Iskander-flaugin er færanleg, skammdræg skotflaug sem nær 2.100 til 2.600 km hraða (sex til sjöföldum hljóðhraða) og kemst 500 km leið.
Eldflaugin getur borið margvíslegar sprengjur, svo sem eldsprengjur, rafsegulsprengjur sem slá út radarstöðvar eða jafnvel kjarnorkusprengjur.
Iskander-flaugum er skotið frá stórum TEL-trukki (Transporter Erector Launcher) sem getur borið tvær flaugar í einu.
Eldflaugin fer ekki í samfellda bogabraut, því hún er búin sjálfstýringu og getur því sveigt fram og til baka. Það er þess vegna erfitt að sjá braut hennar fyrir og skjóta hana niður.
Gervihnettir stýra flauginni hins vegar að skotmarkinu og hún hittir því nákvæmlega þar sem til var ætlast.
Iskander-flaugar í mismunandi útgáfum hafa verið hluti af vopnabirgðum rússneska hersins síðan 2006. Þær eru færanlegar, mjög öflugar og afar nákvæmar. Þær eru einkum notaðar til að eyðileggja hernaðarleg skotmörk.
T-90 skriðdrekar
Helsta einkenni T-90 skriðdrekans er gríðaröflug brynvörn sem kallast Contact-5-ERA.
ERA (Explosive Reactive Armor) er sérstök gerð brynvarnar sem virkar vel gegn sprengjum sem sérstaklega er ætlað að granda skriðdrekum. Þessi brynvörn er sett á hliðar skriðdrekans og er gerð úr litlum, ferköntuðum sprengiefnispökkum sem haldið er saman með málmplötum.
Þegar skotflaug lendir á brynvörninni, kviknar í sprengiefninu, það springur út frá skriðdrekanum og þrýstir skotflauginni og um leið aðalsprengingunni frá og heldur skaðanum þannig í lágmarki.
Til viðbótar á T-90 er sett svokallað Shtora-1 viðbragðskerfi sem notað er til að afvegaleiða skriðdrekaflugskeyti með því að senda út innrautt merki.
Síðast en ekki síst eru þessir skriðdrekar búnir 125 mm 2A46 byssu sem getur skotið ýmsum gerðum skotfæra og dregur allt að fimm kílómetra.
VOPNABÚR ÚKRAÍNU
Hér er bandarískur hermaður með Javelin skriðdrekaflaug í léttri sprengjuvörpu á æfingu í Ungverjalandi 2019. Eystrasaltsríkin þrjú eru meðal ríkja sem sent hafa mörg þúsund slík vopn til Úkraínu.
Javelin skriðdrekaflaugar
FGM-184 Javelin er skotflaug sem skjóta má úr sprengjuvörpu á öxlinni og er ætlað að granda skriðdrekum.
Það er stór kostur við Javelin-flaugina að hún notar innrautt geislakerfi til að læsa sig við skotmarkið.
Þegar flauginni er skotið, þeytir lítil sprengihleðsla henni úr sprengjuvörpunni og þannig skapast nokkur fjarlægð frá skotmanninum áður en flaugin kveikir á eigin eldflaugahreyfli.
Það gerir flaugina að afar handhægu vopni gegn skriðdrekum og öðrum brynvörðum farartækjum að hún fer eftir bogabraut í 150 metra hæð og allt að tveggja kílómetra vegalengd áður en hún steypist ofan á skotmarkið en þar er brynvörnin veikust fyrir.
Flaugin er búin tvöfaldri sprengjuhleðslu. Sú fyrri virkjar ERA-brynvörn skriðdrekans en sú seinni kemst í gegnum innri hlið brynvarnarinnar.
Javelin-flaugarnar eru hryggjarstykkið í vörnum Úkraínumanna gegn Rússum sem ráða miklu fleiri skriðdrekum og öðrum brynvörðum farartækjum.
Stinger-flaugar
FIM-92 Stinger eru loftflaugar sem skotið er af öxl og henta sérlega vel til að granda þyrlum.
Sjálf flaugin er 1,52 m að lengd, 77 mm í þvermál og vegur ríflega 15 kg. Hún dregur 4.800 metra. Flauginni er skotið með litlum mótor áður en flaugin ræsir eldflaugahreyfilinn og getur svo náð 750 metra hraða á sekúndu eða 2,5 sinnum hljóðhraða.
Í sprengjunni sjálfri eru HTA-3 sprengiefni sem er blanda af HMX eða októgeni, TNT og áldufti. Til viðbótar er þessi flaug búin innrauðum og útfjólubláum skynjurum sem leita að þeirri hitaþéttni sem myndast t.d. í þyrlum og orrustuvélum.
Til að komast hjá því að skjóta niður eigin loftför eru flaugarnar líka búnar IFF-kerfi (Indentification, Friend or Foe) sem sendir og svarar vissum boðum.
Eins og sum fleiri fyrrum Sovétríki ræður Úkraína yfir tyrkneskum Bayraktar TB2-drónum.
Bayraktar TB2-drónar
TB2 er ómönnuð smáflugvél sem getur haldið sér á lofti í sólarhring uppi í 7.300 metra hæð. Þessir drónar eru mikið notaðir til vöktunar og loftárása.
Skrokkurinn er gerður úr koltrefjum, kevlar og blönduðum efnum. Þetta gerir drónann mjög léttan og hann lætur líka vel að stjórn. Lengdin er 6,5 metrar, vænghafið 12 metrar og hámarkshraði 220 km/klst.
Auk fjarstýringar frá jörðu er unnt að forrita drónatölvuna þannig að tækið stýri sér sjálft.
Staðalbúnaður í þessum drónum eru stafrænar og innrauðar myndavélar, leysigeislafjarlægðarmælir og leysibendill. Dróninn getur líka borið allt að fjórar svonefndar MAM-flaugar með mismunandi gerðum leysistýrðra sprengja sem geta hitt hluti sem eru á hreyfingu.
