Í gegnum tímann hefur fasta stundum verið notuð í baráttu gegn krabbameini, offitu, hjartasjúkdómum og öðrum langvinnum kvillum. Nú hefur það komið í ljós að ef fastan nær yfir meira en sólarhring getur það veikt ónæmiskerfið.
Bandarískir vísindamenn hafa komist að þessu með því að bera saman ónæmiskerfi fastandi músa og þeirra sem ekki eru fastandi. Litið var sérstaklega á fjölda hvítra blóðkorna sem kallast einkjörnungar sem eru mikilvægur þáttur í vörnum líkamans, meðal annars gegn sýkingum.
Gríðarleg aukning á fjölda einkjörnunga
Fyrst rannsökuðu vísindamenn blóðsýni úr fimm músum sem ekki höfðu étið í 24 klukkustundir. Samanburður blóðsýna úr músum sem höfðu étið venjulega sýndi að mýsnar sem föstuðu voru aðeins með tíu prósent einkjörnunga í blóðinu sem er strax merki um lakara ónæmiskerfi.
Hins vegar kom í ljós að einkjörnungar í fastandi músum höfðu einfaldlega farið úr blóðinu yfir í mænuna þar sem þær lögðust svo í dvala. Og þá gerðist eitt áhugavert. Þegar fastandi mýsnar fengu aftur að borða lifnuðu einkjörnungar þeirra aftur við með þeim afleiðingum að fjöldi þeirra var fjórum sinnum meiri en hjá músum sem ekki höfðu fastað.
Olli miklum bólgum
Og stóra spurningin var hvernig þessi stóraukni fjöldi einkjörnunga hafði áhrif á getu þeirra til að verjast sýkingum. Næsta skref var að sprauta alls 45 mýs með bakteríu sem veldur truflunum á lungnastarfsemi. 23 af þessum 45 músum – þ.e. næstum helmingur – höfðu fastað í 24 klukkustundir fyrir sprautuna og eftir það fengu þær aðgang að mat.
„Eins og við var að búast jókst fjöldi einkjörnunga gífurlega í fastandi músum og leiddi til offramleiðslu þeirra sem er venjulega merki um bólgur,“ segir vísindamaðurinn og leiðtogi rannsóknarinnar prófessor Filip Swirski frá Icahn School of Medicine, Mount Sinai í New York.
Ástæða mun hærri dauðsfalla
Rannsóknin leiddi í ljós að eftir 72 klukkustundir höfðu næstum 90 prósent músanna sem höfðu fastað fyrir sprautuna dáið. Hjá músunum sem ekki höfðu fastað dóu aðeins 60 prósent þeirra af sýkingunni. Það voru augljóslega gríðarlegar bólgurnar sem drógu mýsnar sem föstuðu til dauða.
„Við sáum að einkjörnungar sem höfðu lifað af í mænu fastandi músanna hegðuðu sér öðruvísi en venjulega. Einhverjar erfðabreytingar höfðu átt sér stað sem gerðu einkjörnungana mun árásargjarnari, þannig að þeir brugðust harðar við sýkingunni og ollu þessum miklum bólgum,“ segir Filip Swirski.
LESTU EINNIG
Spurning um jafnvægi
Að fasta í sólarhring getur augljóslega verið vandamál. En hvað ef fastan varir styttri tíma?
Annar bandarískur vísindamaður, Satchidananda Panda, frá Salk Institute for Biological Studies í Kaliforníu, hefur gert tilraunir sem sýna að 15 klukkustundir af föstu bæta ónæmisvirkni músa. En föstur okkar mannfólksins eru líka yfirleitt skemmri en 24 tímar.
„Eins og með svo margt annað í lífinu er mikilvægt að hafa rétta jafnvægið. Hlutir sem geta verið til bóta á einn hátt geta reynst hafa margvísleg óvænt áhrif á öðrum sviðum,“ segir Filip Swirski að lokum.
