Search

Tröllvaxin baktería sést með berum augum

Vísindamenn hafa uppgötvað risavaxna bakteríu á fenjasvæði á einni af eyjum Karabíska hafsins. Hún er 5.000 sinnum stærri en flestar aðrar bakteríur og hegðar sér allt öðruvísi en aðrar bakteríur.

BIRT: 07/01/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Ný bakteríutegund fannst á fenjasvæði á eyju í franska Guadeloupe-eyjaklasanum í Karabíska hafinu. Uppgötvunin kemur sérfræðingum alveg í opna skjöldu en hún hefur nú verið birt í tímaritinu Science.

 

Lengd þessa einfrumungs er á borð við augnhár en lengsta bakterían sem fannst var tæpir 2 cm að lengd. Þessa bakteríu má sjá með berum augum og hún líkist litlu, hvítu hári.

 

Langflestar bakteríur sjást aðeins í smásjá og geta verið um 2 míkrómetrar að lengd. Áður hafa reyndar fundist bakteríur allt upp í 200 míkrómetra langar og vísindamenn hafa talið það vera mestu mögulega stærð bakteríu.

 

Þá hugmynd leggur nýja bakterían í rúst með lengd upp á allt að 20.000 míkrómetra.

 

„Hún er mörg þúsund sinnum stærri en venjulegar bakteríur. Að því leyti mætti líkja þessu við að rekast á mann sem væri á hæð við Everestfjall,“ segir sjávarlíffræðingurinn og aðalhöfundur rannsóknarinnar, Jean-Marie Volland hjá Lawrence Berkeley-rannsóknastöðinni.

Hin nýfundna risabaktería minnir á mjótt, hvítt hár. Hún er einfrumungur og 5.000 sinnum stærri en venjulegar bakteríur.

Lifir á breinnisteini

Nánar tiltekið er bakterían meira en 5.000 sinnum stærri en flestar aðrar bakteríur sem á þátt í nafngiftinni Thiomargarita magnifica sem þýða mætti sem „mikilfengleg brennisteinsperla“.

 

Eins og nafnið bendir til er þetta brennisteinsbaktería sem lifir á ólífrænum brennisteinssamböndum ásamt því að taka til sín súrefni eða nítrat.

 

Hún sest að á blöðum, ostruskeljum, glerflöskum eða plastpokum, brýtur niður brennistein í vatninu og umbreytir í brennisteinssýru.

 

Þegar vísindamennirnir sáu þessa bakteríu fyrst, álitu þeir að hún tilheyrði svonefndum heilkjörnungum, þeim frumum sem saman mynda fjölfrumunga, bæði dýr og plöntur.

 

En við skoðun í öflugri rafeindasmásjá kom í ljós að hana skorti hin klassísku einkenni slíkra frumna, svo sem skýrt afmarkaðan frumukjarna og þær efnaskiptaeiningar sem kallast orkukorn.

Í rafeindasmásjá er vel hægt að sjá rýmin í bakteríuþræðinum. Það eru þessi rými sem losna þegar bakterían fjölgar sér.

Harður nagli

Aðrir eiginleikar komu líka á óvart.

 

Innan í þessari risavöxnu bakteríu reyndist vera flókin uppbygging. Í dæmigerðri bakteríu er aðeins einn DNA-strengur, í þessari bakteríu reyndust þeir skipta hundruðum.

 

Erfðaefnið skiptist í mismunandi himnur sem annars er eitt af einkennum heilkjörnunga. Bakterían virðist því skiptast í mörg hólf og það veldur því að hún nær þessari stærð.

 

Eins eru þessar bakteríur hörkutól. Rannsakendum hafa getið unnið með þær án þess að þær liðist í sundur.

 

Það kom líffræðingum einnig í opna skjöldu hvernig þær fjölga sér.

 

Venjulega eru bakteríur í svokölluðum frumuþráðum þar sem fjöldi baktería eru saman í langri keðju. Hjá Thiomargarita magnifica er þráðurinn ein stór fruma.

 

Ekki hættulegt mönnum

Rannsakendum hefur ekki enn tekist að rækta nýju bakteríurnar á rannsóknarstofu og því verður að finna fleiri í hvert sinn sem þessi risi er rannsakaður.

 

Þrátt fyrir óhugnanlega stærð sína eru vísindamennirnir ekki áhyggjufullir og segja hana ekki hættulega mönnum.

BIRT: 07/01/2023

HÖFUNDUR: SØREN ROSENBERG PEDERSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Thomas Tyml,© Jean-Marie Volland/Lawrence Berkeley National Laboratory,© Olivier Gros/Université des Antilles in Guadeloupe

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is