Náttúran

Vísindamenn fóðra flugurnar á blóði og veirum

Daglega klekjast mörg þúsund moskítómý í franskri rannsóknastofu. Þar starfa sérfræðingar í vörnum gegn þessum blóðsugum sem dreifa malaríu, zíkaveiru og gulusótt.

BIRT: 14/04/2023

Matreiðsla / Hættulegum veirum blandað í blóð.

Þeir smitvaldar sem moskítóflugur dreifa í menn eru meðhöndlaðir í vel einangraðri deild rannsóknastofunnar. Vísindamenn klæðast öryggisbúningum, grímum og hönskum þegar þeir blanda veirum í blóðið sem notað er til að fóðra flugurnar.

Þjónusta / Máltíðin er borin fram 37 gráðu heit.

Tvisvar í viku fá flugurnar blóð sem hitað er upp í 37 gráður. Prótín og fitur í blóðinu nýtast þeim til að mynda egg. Karlflugur fá aðeins vatn og hunang sem svipar til blómasafans sem þær lifa á í náttúrunni.

Deyfing: Flugurnar verða meðfærilegar í kulda.

Þegar kvenflugurnar hafa sogið í sig skammt af sýktu blóði eru þær deyfðar með því að leggja þær á ís. Blóðmettaðar flugurnar eru næst settar í geyma og settar í hitaskáp þar sem veirunum gefst færi á að flytja sig úr meltingarveginum í aðra líkamshluta.

Upphitun: Veiran dreifist um líkamann

Blóðfylltu kvenflugurnar eru flutt í ílát og sett í hitaskáp þar sem vírusinn hefur tíma til að dreifa sér frá þörmum til líkamans.

Töppun: Klippt fluga skilar af sér munnvatni.

Fætur og vængir eru klipptir af sýktu flugunum svo þær nái örugglega ekki að flýja, þegar munnvatnssýni er tekið. Bæði munnvatn og höfuð eru rannsökuð til að greina hvernig veiran kemst í munnvatn flugunnar. Með munnvatninu berst veiran í menn þegar flugan stingur.

Ilmskynjari / Fíngerð hár nema líkamslykt.

Moskítóflugur laðast að lykt og útöndun manna. Fíngerð hár á þreifurunum eru næm fyrir tilteknum ilmsameindum og sérstakt tæki er notað til að greina hvernig taugafrumur í hárunum bregðast við mismunandi ilmefnum.

Frjálst val: Mismunandi ilmefni

Flugurnar eru settar inn í Y-laga leiðslu, þar sem þær geta valið milli geyma með mismunandi ilmefnum. Meðal þess sem vísindamennirnir vilja komast að, er hvort þær flugur sem eru ónæmar fyrir skordýraeitri laðist að öðrum ilmefnum en aðrar moskítóflugur.

Munnryksuga / Flugunum er blásið í dauðann.

Blásið er í slöngu til að feykja flugunum út í flösku með eitri. Í rannsóknastofunni er m.a. verið að prófa nýjar eiturtegundir til að geta unnið á flugum sem hafa komið sér upp ónæmi. Sama eitrið er í öllum flöskunum en hins vegar mismikið magn.

Banvænn elskhugi / Karlinn smitar rauðu eitri við mökun.

Ófrjóar karlflugur eru smurðar með skordýraeitri. Ætlunin er að eitrið berist í kvenflugur við mökun og þær eignist færri afkvæmi. Eitrið er merkt með rauðum lit til að sýna hve mikið berst yfir á kvenfluguna.

Ný kynslóð / Kvenflugan getur verpt mörgum sinnum.

Þremur dögum eftir mökun verpir kvenflugan um hundrað eggjum í kyrrt vatn. Hún getur verpt mörgum sinnum eftir aðeins eina mökun en þarf að fá meira blóð fyrir hverja hrygningu. Í rannsóknastofunni klekjast allt að 3.000 egg á dag.

Matreiðsla / Hættulegum veirum blandað í blóð.

Þeir smitvaldar sem moskítóflugur dreifa í menn eru meðhöndlaðir í vel einangraðri deild rannsóknastofunnar. Vísindamenn klæðast öryggisbúningum, grímum og hönskum þegar þeir blanda veirum í blóðið sem notað er til að fóðra flugurnar.

Þjónusta / Máltíðin er borin fram 37 gráðu heit.

Tvisvar í viku fá flugurnar blóð sem hitað er upp í 37 gráður. Prótín og fitur í blóðinu nýtast þeim til að mynda egg. Karlflugur fá aðeins vatn og hunang sem svipar til blómasafans sem þær lifa á í náttúrunni.

Deyfing: Flugurnar verða meðfærilegar í kulda.

Þegar kvenflugurnar hafa sogið í sig skammt af sýktu blóði eru þær deyfðar með því að leggja þær á ís. Blóðmettaðar flugurnar eru næst settar í geyma og settar í hitaskáp þar sem veirunum gefst færi á að flytja sig úr meltingarveginum í aðra líkamshluta.

Upphitun: Veiran dreifist um líkamann

Blóðfylltu kvenflugurnar eru flutt í ílát og sett í hitaskáp þar sem vírusinn hefur tíma til að dreifa sér frá þörmum til líkamans.

Töppun: Klippt fluga skilar af sér munnvatni.

Fætur og vængir eru klipptir af sýktu flugunum svo þær nái örugglega ekki að flýja, þegar munnvatnssýni er tekið. Bæði munnvatn og höfuð eru rannsökuð til að greina hvernig veiran kemst í munnvatn flugunnar. Með munnvatninu berst veiran í menn þegar flugan stingur.

Ilmskynjari / Fíngerð hár nema líkamslykt.

Moskítóflugur laðast að lykt og útöndun manna. Fíngerð hár á þreifurunum eru næm fyrir tilteknum ilmsameindum og sérstakt tæki er notað til að greina hvernig taugafrumur í hárunum bregðast við mismunandi ilmefnum.

Frjálst val: Mismunandi ilmefni

Flugurnar eru settar inn í Y-laga leiðslu, þar sem þær geta valið milli geyma með mismunandi ilmefnum. Meðal þess sem vísindamennirnir vilja komast að, er hvort þær flugur sem eru ónæmar fyrir skordýraeitri laðist að öðrum ilmefnum en aðrar moskítóflugur.

Munnryksuga / Flugunum er blásið í dauðann.

Blásið er í slöngu til að feykja flugunum út í flösku með eitri. Í rannsóknastofunni er m.a. verið að prófa nýjar eiturtegundir til að geta unnið á flugum sem hafa komið sér upp ónæmi. Sama eitrið er í öllum flöskunum en hins vegar mismikið magn.

Banvænn elskhugi / Karlinn smitar rauðu eitri við mökun.

Ófrjóar karlflugur eru smurðar með skordýraeitri. Ætlunin er að eitrið berist í kvenflugur við mökun og þær eignist færri afkvæmi. Eitrið er merkt með rauðum lit til að sýna hve mikið berst yfir á kvenfluguna.

Ný kynslóð / Kvenflugan getur verpt mörgum sinnum.

Þremur dögum eftir mökun verpir kvenflugan um hundrað eggjum í kyrrt vatn. Hún getur verpt mörgum sinnum eftir aðeins eina mökun en þarf að fá meira blóð fyrir hverja hrygningu. Í rannsóknastofunni klekjast allt að 3.000 egg á dag.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: JESPER BINDSLEV

Patrick Landmann

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

NÝJASTA NÝTT

Tækni

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Lifandi Saga

Búdda skapaði paradís – fyrir karla

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Maðurinn

Höfuðkúpan getur afhjúpað sjúkdóm

Lifandi Saga

Hreingerning í Þýskalandi:  Rætur nasisma átti að rífa upp með rótum

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

Náttúran

Óvænt uppgötvun á 130 ára gömlum tasmaníuúlfi

Tækni

Ormar spinna þræði sex sinnum sterkari en skothelt kevlarefni

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Tækni

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Lifandi Saga

Búdda skapaði paradís – fyrir karla

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Maðurinn

Höfuðkúpan getur afhjúpað sjúkdóm

Lifandi Saga

Hreingerning í Þýskalandi:  Rætur nasisma átti að rífa upp með rótum

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

Náttúran

Óvænt uppgötvun á 130 ára gömlum tasmaníuúlfi

Tækni

Ormar spinna þræði sex sinnum sterkari en skothelt kevlarefni

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Maðurinn

Þráhyggja tekur heilann í gíslingu

Saga

Af hverju ráða Bandaríkin yfir Guantanamo?

Maðurinn

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

Náttúran

Hvaða rándýr étur flest fólk?

Vinsælast

1

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

2

Náttúran

Óvænt uppgötvun á 130 ára gömlum tasmaníuúlfi

3

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

4

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

5

Maðurinn

Höfuðkúpan getur afhjúpað sjúkdóm

6

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

1

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

2

Náttúran

Óvænt uppgötvun á 130 ára gömlum tasmaníuúlfi

3

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

4

Náttúran

Geta plöntur fundið fyrir sársauka?

5

Maðurinn

Höfuðkúpan getur afhjúpað sjúkdóm

6

Tækni

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Maðurinn

Með skönnun má spá fyrir um þunglyndi

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Tækni

Vetnisflugvél fer sína fyrstu mönnuðu ferð

Jörðin

Hvaða eldgos drap flest fólk?

Tækni

Hver uppgötvaði bakteríur fyrstur allra?

Maðurinn

Yfir milljarður ungs fólks er í hættu á að verða fyrir heyrnarskerðingu

Glæpir

Hvaða sakamaður var fyrst tekinn af lífi með notkun eitursprautu?

Maðurinn

Hvers vegna stamar sumt fólk?

Maðurinn

Nálægt því að deyja út: Fyrir tæpum milljón árum vorum við einungis 1.300 á jörðinni

Heilsa

Þess vegna er gott að gráta

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Greiningar á flugslysum í 35 ár sýna hvaða sæti þú ættir að velja í þotunni.

Tækni

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is