Náttúran

Hvaða tólf dýr eru hættulegust manninum?

Blóð og eitur drýpur af hættulegustu dýrum heims. Þess ber að geta að það eru engan veginn alltaf stærstu dýrin sem okkur stafar mest hætta af. Hér má lesa sér til um tólf varasömustu dýr veraldar.

BIRT: 09/03/2024

Hættulegustu dýr í heimi

Í heiminum öllum fyrirfinnast um 8,7 milljón dýrategundir og langflest dýrin eru sáraskaðlaus okkur mönnunum.

 

Á þessu eru þó undantekningar.

 

Það fyrirfinnast nefnilega margar tegundir dýra sem deyða margt fólk árlega með t.d. biti, eitri eða sjúkdómum.

 

Hættulegustu dýr í heimi eru:
  • Flóðhestar

 

  • Fílar

 

  • Bandormar

 

  • Krókódílar

 

  • Tsetseflugur

 

  • Spólormar

 

  • Rántítur

 

  • Vatnasniglar

 

  • Hundar

 

  • Slöngur

 

  • Menn

 

  • Mýflugur

 

Kynnist tólf hættulegustu dýrunum á yfirlitinu hér að neðan og sjáið hversu marga þau deyða.

12. Flóðhestar

Flóðhesturinn er ekki lengur hættulegasta dýrið í Afríku.

  • Dauðsföll á ári: 500

 

Ef ljónið telst vera konungur gresjunnar, mætti kalla flóðhestinn óróasegginn á svæðinu og þess má geta að mönnum er ráðlegt að forðast þennan skapstygga risa.

 

Flóðhestar töldust fyrir skemmstu vera hættulegustu dýrin í Afríku en arftaka hans munum við kynnast aðeins neðar á listanum.

 

Flóðhestar leggja alls 500 manns að velli á hverju ári, m.a. með því að hvolfa bátum og brjóta þá með ógnarstórum kjaftinum, sem er með 826 kg bitstyrk.

11. Fílar

Mörg dauðsföll af völdum fíla eru aldrei tilkynnt því þau eiga sér stað í tengslum við veiðiþjófnað.

  • Dauðsföll á ári: Yfir 500

 

Fíllinn er langstærsta dýrið á listanum, en þess má geta að það er skapofsi dýrsins og þörf fyrir að vernda sem kemur honum á listann en ekki löngunin í kjöt.

 

Erfitt er að segja nákvæmlega til um hversu margt fólk fílar deyða árlega því árekstrar á milli manna og fíla eru sjaldnast skráðir, þar sem í hlut eiga veiðiþjófar.

 

Í Kenýa voru samt skráð um 200 dauðsföll á árunum milli 2010 og 2017 sem áttu rætur að rekja til árekstra milli manna og fíla.

 

Í Sri Lanka eru níutíu manns álitnir hafa fallið fyrir fílum árlega frá árinu 2016. Þetta er haft eftir þarlendum fréttamiðli, Economy Next.

 

Á Indlandi er áætlað að um 400 manns verði fílum að bráð á ári hverju, samkvæmt upplýsingum indverskra yfirvalda.

 

LESTU EINNIG

10. Bandormar

Bandormur getur lifað í hýsli sínum áratugum saman og haft í för með sér banvænan sjúkdóm.

  • Dauðsföll á ári: 700

 

Bandormar eru í hópi þeirra flatorma sem virðast vera sárameinlausir. Þeir hafa hins vegar tileinkað sér einkar óþægilegar lífsvenjur, þar sem þeir lifa sem sníkjudýr í m.a. mönnum.

 

Þar verpa þeir eggjum og þegar þau klekjast út í mönnum, og öðrum hryggdýrum, sýkist hýsillinn af sjúkdóminum cysticercosis, sem leggur að velli um 700 manns árlega.

 

Bandormurinn getur orðið á bilinu 4-10 metra langur og lifað í allt að 30 ár í hýslinum.

 

9. Krókódílar

Krókódílar eru komnir fram úr flóðhestum sem hættulegustu dýrin í Afríku.

  • Dauðsföll á ári: 1000

 

Líkt og áður kom fram telst flóðhesturinn ekki lengur vera hættulegasta dýrið í Afríku. Það dýr sem tekið hefur við titlinum sem hættulegasta dýr Afríku er aftur á móti krókódíllinn.

 

Nákvæmur fjöldi látinna er ekki þekktur, en samtökin Food and Agricultural Organisation gera því skóna að um þúsund manns verði krókódílum að bráð árlega.

 

Krókódíllinn er hættulegasta dýrið í Afríku sökum þess að:

 

  • Til er ógrynni stórra krókódíla og þeir geta fjölgað sér mjög ört.

 

  • Krókódílar geta haldið sig mjög nærri mönnum án þess að þeirra verði vart.

 

  • Upplýsingar um fjölda látinna eru mjög á reiki því engin ummerki eru um þá sem krókódílar éta. Þetta á einkum við um þá sem eru einir þegar ráðist er á þá. Því er talið að dauðsföllin séu enn fleiri.

 

8. Tsetseflugur

Tsetseflugur smita menn af svefnsýki þegar þær sjúga úr þeim blóð.

  • Dauðsföll á ári: 3.500

 

Í áttunda sæti listans yfir hættulegustu dýr veraldar er að finna eitt minnsta dýrið – tsetsefluguna.

 

Íbúar fyrir sunnan Sahara eiga einkum á hættu af að látast af völdum svefnsýki. Sjúkdómur þessi kemur hins vegar ekki af sjálfu sér, heldur bera hann örlitlar flugur sem kallast tsetseflugur, en þær lifa á blóði annarra, m.a. manna.

 

Þegar flugan bítur getur hún borið með sér svefnsýki í fólk, þ.e.a.s. ef tsetseflugan er smituð.

 

Um 3.500 manns láta lífið af völdum svefnsýki ár hvert og eru einkennin höfuðverkur, hiti, liðverkir og kláði.

 

Þegar sjúkdómurinn er langt genginn leiðir hann til meðvitundarleysis og þaðan stafar heiti hans, þ.e. svefnsýki. Í Austur-Afríku gengur heiftarlegt afbrigði svefnsýkinnar, sem dregur fólk iðulega til dauða innan fárra vikna.

 

7. Spólormar

Spólormar geta leitt af sér hættulega sýkingu.

  • Dauðsföll á ári: 4.500

 

Spólormar valda sýkingu í mönnum sem kallast ascariasis. Í 85% tilfella hefur sjúkdómurinn engin einkenni í för með sér, en einkennin geta þó gert vart við sig sem andnauð og sótthiti.

 

Spólormar eru afar sjaldséðir á Norðurlöndunum en algengir í öðrum hlutum heimsins. Slæm sýking getur haft í för með sér göt á þörmum, svo og gulu, en hvort tveggja getur dregið fólk til dauða ef kvillarnir eru ekki meðhöndlaðir.

 

Í rannsókn einni sem birtist í The Lancet árið 2013 kom fram að 4.500 manns létu lífið árlega af völdum spólorms.

 

LESTU EINNIG

6. Rántítur

Rántítur bera með sér svokallaðan Chagas-sjúkdóm, sem aðallega er bænvænn börnum.

  • Dauðsföll á ári: 12.000

 

Rántítur hafa yfir að ráða sterklegum rana, sem þær bæði stinga og sjúga með. Þegar títurnar sjúga blóð úr mönnum geta þær borið með sér Chagas-sjúkdóm, sem er sníkjudýrasjúkdómur í hitabeltinu. Hann dregur um 12.000 manns til dauða ár hvert, einkum börn.

 

Sjúkdómseinkennin lýsa sér í fyrstu sem þrútin eymsli í kringum bitið.

 

Að örfáum vikum loknum fær sjúklingurinn síðan hita og finnur fyrir þreytu, auk þess sem bólga verður í eitlum, milta og lifur. Sé sjúkdómurinn ekki meðhöndlaður dregur hann tíu af hundraði til dauða.

5. Vatnasniglar

Þeir láta ekki mikið yfir sér, en vatnasniglar eru meðal hættulegustu dýra heims.

  • Dauðsföll á ári: yfir 20.000

 

Vatnasniglar eru litlir og óásjálegir á að líta, en geta borið með sér sníkjuorm sem haft getur í för með sér sjúkdóminn schistosomiasis.

 

Einkennin stafa af viðbrögðum líkamans við eggjum sníkilsins og eru m.a.:

 

  • Blóð í þvagi og hægðum

 

  • Blöðrukrabbamein

 

  • Nýrnabilun

 

  • Lifrarbilun

 

Rösklega 200 milljónir eru sýktar á heimsvísu og sjúkdómurinn dregur ríflega 20.000 manns til dauða ár hvert, samkvæmt Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni, sem vill meina að fjöldinn geti verið allt að 200.000.

 

Vatnasniglar er ljómandi dæmi um það að dýr þurfa ekki að vera ógnvænleg á að líta þótt þau geti verið banvæn.

 

4. Hundar

Að öllu jöfnu eru það ekki sjálfir hundarnir sem draga fólk til dauða, heldur veirusjúkdómurinn hundaæði, sem hundar geta sýkt okkur mennina af.

  • Dauðsföll á ári: 59.000

 

Besta vin mannsins er einnig að finna á listanum. Ástæðan er þó engan veginn sú að hundar bíti eigendur sína á hol, heldur geta þeir borið með sér veiru sem veldur hundaæði.

 

Sjúkdómurinn getur greinst í mönnum ef þeir komast í tæri við munnvatn smitaðra hunda, t.d. eftir bit.

 

Alls 99% af um 59.000 árlegum dauðsföllum af völdum hundaæðis eiga rætur að rekja til hunda, ef marka má Alþjóðaheilbrigðismálastofnunina. Sjúkdómurinn kann að sama skapi að smitast við það eitt að hundur með hundaæði sleiki opið sár.

 

Hundaæði er banvænn sjúkdómur, sem afar erfitt er að lækna. Flestir þeirra sem sýkjast af hundaveiki deyja innan tveggja vikna.

 

Um 99% af öllum sem veikjast af hundaæði hafa fengið það frá hundum, að mati WHO.

 

3. Slöngur

Til eru mjög margar eitraðar slöngur víða í heiminum og þannig komast slöngur á listann yfir hættulegustu dýr í heimi.

  • Dauðsföll á ári: 100.000

 

Slöngur eru meðal hættulegustu dýra heims. Ár hvert metur Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin sem svo að á bilinu 81.000-138.000 manns láti lífið á heimsvísu af þeirra völdum.

 

2. Menn

Menn fremja mörg hundruð þúsund morð ár hvert og verma fyrir bragðið annað sætið.

  • Dauðsföll á ári: 464.000

 

Í dapurlegum tölfræðigögnum frá Fíkniefna- og afbrotamálaskrifstofu SÞ kemur fram að framin hafi verið um 464.000 morð á mönnum, af mönnum, árið 2017.

 

Þetta gerir manninn nánast að helsta óvini hans.

 

1. Mýflugur

Litla sakleysislega mýflugan er hættulegasta dýrið fyrir okkur mennina.

  • Dauðsföll á ári: 1.000.000

 

Mýflugan er versti óvinur okkar og hættulegasta dýr veraldar. Þessi smágerða blóðsuga smitar mörg hundruð milljónir af sjúkdómum ár hvert og um ein milljón lætur lífið af hennar völdum.

 

Mýflugur eru fyrir bragðið sú dýrategund sem dregur hvað flesta til dauða.

 

Einn hættulegasti sjúkdómurinn sem mýflugur bera með sér er malaría, sem á sök á rösklega 400.000 dauðsföllum ár hvert.

 

Af öðrum lífshættulegum sjúkdómum nægir að nefna beinbrunasótt sem er banvænn í mörgum tilfellum og leggst aðallega á börn í Asíu og Suður-Ameríku.

 

Ekki hefur reynst gerlegt að fá tæmandi upplýsingar um fjölda þeirra sem hver dýrategund dregur til dauða og því skyldi líta á listann sem lauslegt yfirlit.

 

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: KARINE KIRKEBÆK

© Shutterstock

Heilsa

Er hægt að sofa með opin augun?

Lifandi Saga

Að sjá fangana var áfall: Hermenn grétu

Lifandi Saga

Að sjá fangana var áfall: Hermenn grétu

Náttúran

Ljós ruglar viðbrögð skordýranna

Náttúran

Ljós ruglar viðbrögð skordýranna

Alheimurinn

Stjarna breytir sér í demant

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

Alheimurinn

Þrisvar sinnum stærra en Everestfjall: Goshalastjarna gæti brátt sést á himni í fyrsta sinn í 70 ár

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Maðurinn

Svefnleysi skaðar þarmana

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Maðurinn

Rannsókn: Greinileg merki um framhjáhald.

Lifandi Saga

Þess vegna trúa milljónir á mýtuna: Barnaníðingar djöfulsins 

Vísindamenn

Stærðfræðisnillingur fann upp tölvuna

Vinsælast

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

3

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

4

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

5

Maðurinn

3 ókostir við greind

6

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

3

Maðurinn

Hvernig myndast krabbamein?

4

Maðurinn

3 ókostir við greind

5

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

6

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

Vanþroskað tvíburafóstur fjarlægt úr heila ársgamallar stúlku

Tækni

100 milljónir hafa kosið: Hér eru hin sjö nýju undur veraldar 

Lifandi Saga

Hvenær voru fóstureyðingar gerðar frjálsar í Bandaríkjunum?

Maðurinn

Hvers vegna þarf eldra fólk minni svefn?

Náttúran

Glæpir borga sig

Náttúran

Af hverju límist lím ekki við innra byrði túbunnar?

Maðurinn

Vísindamenn hafa komist að rót mannvonskunnar: Fræðist um verstu hliðar ykkar

Lifandi Saga

Refsiföngum í síðari heimsstyrjöldinni fórnað 

Maðurinn

Af hverju eiga karlmenn auðveldara með að fá fullnægingu en konur?

Maðurinn

Leiðbeiningar um uppeldi: Reiðilestur veldur niðurbroti í heila

Maðurinn

Hvernig er best að fara á klósettið?

Maðurinn

Auðmaður vill drekka úr æskubrunninum

Hvernig myndast krabbamein?

Allt byrjar þetta með einni frumu sem skiptir sér skyndilega á óeðlilegan hátt og hættir þar með að hlusta á eðlileg vaxtarboð líkamans.

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.