Náttúran

Hve langur er einn metri?

Hver er skilgreiningin á metra og hvernig fundu menn upp á því að nota einmitt metrann sem lengdarmál?

BIRT: 04/11/2014

Franska byltingin hófst árið 1789 og meðan á henni stóð komu fram ákveðnar óskir um nýja staðla, einnig á sviði náttúruvísinda. Árið 1791 ákvað Akademía vísindanna að taka upp samræmda mælikvarða fyrir mál og vog og komu sér saman um að skilgreina einn metra sem einn tugmilljónasta hluta af fjarlægðinni frá miðbaug til annars pólsins.

Þessi fjarlægð var þó ekki nákvæmlega þekkt og því var ákveðið að gera nákvæmar lengdarmælingar eftir þeim lengdarbaug sem liggur um París. Væri hægt að mæla nákvæmlega tiltekna vegalengd, yrði afgangurinn ekki annað en hreint reikningsdæmi. Niðurstaðan varð sú að mæla vegalengdina frá Dunkerque til Barcelona og sumarið 1792 hófu tveir landmælingamenn verkið og byrjuðu hvor á sínum enda. Byltingin var enn á fullri ferð og landmælingamennirnir máttu reglubundið sæta handtökum og ákærum fyrir njósnir, en voru þó ávallt sýknaðir á endanum.

Árið 1799 voru allir útreikningar staðfestir og síðari tíma mælingar frá gervihnöttum hafa leitt í ljós að í þeim skeikaði ekki nema 0,2 millimetrum. Platínustöng var framan af notuð sem staðalmetri en síðar var í stað hennar notuð stöng úr blöndu af platínu og irridíum. Staðalstöngin var varðveitt í París. Árið 1960 var skilgreiningunni breytt og metrinn nú gerður jafn 1.650.763,73 bylgjulengdum þess ljóss sem eðalgasið krypton-86 sendir frá sér.

En frá árinu 1983 hefur metrinn verið skilgreindur sem sú vegalengd sem ljósið fer í tómu rúmi á 1/299.792.458 úr sekúndu.

Maðurinn

Þannig kemstu í gegnum þrep sorgarinnar

Heilsa

Sorg getur breyst í sjúkdóm

Heilsa

Sorg getur breyst í sjúkdóm

Maðurinn

Þátttakendur umbreyttust í böðla

Maðurinn

Þátttakendur umbreyttust í böðla

Alheimurinn

Yfirlitið: NASA nefnir 5 draumamarkmið

Menning

Vit og vitleysa: Þökk sé stjörnuspekinni-nei fræðinni

Alheimurinn

Kína yfirtekur bakhlið tunglsins

NÝJASTA NÝTT

Heilsa

Vísindamenn: Miklir kostir þess að nota stigann frekar en lyftuna.

Spurningar og svör

Er ekki bara hægt að lyfta Títanic upp á yfirborðið?

Lifandi Saga

60 aðalsmenn drukknuðu í skít

Náttúran

Skógareldar geisa um gjörvallan hnöttinn

Alheimurinn

Hin dulda hlið tunglsins

Náttúran

Hver er hæsta tala sem hefur fengið nafn?

Náttúran

Taumhald á gróðureldum: Skógareldar

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

Lifandi Saga

Hve fjölmennir eru rússnesku minnihlutahóparnir í Austur-Evrópu?

Heilsa

Vísindamenn: Miklir kostir þess að nota stigann frekar en lyftuna.

Spurningar og svör

Er ekki bara hægt að lyfta Títanic upp á yfirborðið?

Lifandi Saga

60 aðalsmenn drukknuðu í skít

Náttúran

Skógareldar geisa um gjörvallan hnöttinn

Alheimurinn

Hin dulda hlið tunglsins

Náttúran

Hver er hæsta tala sem hefur fengið nafn?

Náttúran

Taumhald á gróðureldum: Skógareldar

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

Lifandi Saga

Hve fjölmennir eru rússnesku minnihlutahóparnir í Austur-Evrópu?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Býflugur: Sjö hlutir sem þú ættir að vita um mikilvægustu dýr heims 

Náttúran

Býflugur: Sjö hlutir sem þú ættir að vita um mikilvægustu dýr heims 

Lifandi Saga

Brostu! Þetta er falin myndavél

Lifandi Saga

Brostu! Þetta er falin myndavél

Náttúran

Skynja dýr yfirvofandi náttúruhamfarir?

Heilsa

Of lítið af þessari fæðutegund á meðgöngu getur aukið hættuna á að barnið fái ADHD

Lifandi Saga

Hver var æpandi múmían?

Maðurinn

Er hægt að þreytast af fersku lofti?

Vinsælast

1

Lifandi Saga

60 aðalsmenn drukknuðu í skít

2

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

3

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

4

Náttúran

Taumhald á gróðureldum: Skógareldar

5

Náttúran

Hver er hæsta tala sem hefur fengið nafn?

6

Náttúran

Skógareldar geisa um gjörvallan hnöttinn

1

Lifandi Saga

60 aðalsmenn drukknuðu í skít

2

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

3

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

4

Náttúran

Taumhald á gróðureldum: Skógareldar

5

Náttúran

Hver er hæsta tala sem hefur fengið nafn?

6

Náttúran

Skógareldar geisa um gjörvallan hnöttinn

Tækni

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Lifandi Saga

Búdda skapaði paradís – fyrir karla

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Maðurinn

Þvagið segir ýmislegt um heilsu okkar

Maðurinn

Stökkbreytingar valda flötu enni eða stóru nefi

Náttúran

Hér lifa hættulegustu marglyttur heims

Maðurinn

Þetta eru sjö mikilvægustu skilningarvitin

Lifandi Saga

Kveðjuveisla Washingtons endaði með rosalegu fylleríi

Maðurinn

Maurar éta, lifa og eðla sig á andliti þínu

Tækni

Ný tækni getur bjargað milljónum frá jarðskjálftum

Alheimurinn

Hvað ef við höfum í raun fengið heimsóknir úr geimnum?

Vísindamenn: Miklir kostir þess að nota stigann frekar en lyftuna.

Tröppugangur sameinar tvær tegundir hreyfinga sem gætu lengt líf okkar.

Heilsa

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.