Náttúran

Ófreskjuhákarlinn mældur

Nýir útreikningar sýna hvernig hinn tröllvaxni forsögulegi hákarl hefur sennilegast litið út. Hann virðist hafa verið hraðsynt rándýr og mögulega líka hrææta.

BIRT: 06/06/2023

Í fyrsta sinn hafa vísindamenn reiknað út stærð og þyngd stærsta hákarls sem nokkru sinni hefur lifað í höfunum.

 

Um allan hnöttinn hafa fundist tennur úr megalodon sem réð ríkjum í heimshöfunum í 20 milljón ár þar til hann dó út fyrir um 3 milljónum ára. En hvernig hann leit út er hins vegar óvíst. Háfar eru brjóskfiskar og beinagrindin tærist því auðveldlega. Vísindamenn hafa því ekki annað að byggja á en tennurnar.

 

Samanburður við tennur núlifandi háfa bendir til að megalodon hafi verið 12-20 metra langur og hann er oft sýndur sem ofvaxin útgáfa af hvítháfi. Nú teikna vísindamenn hjá Bristolháskóla í Englandi upp talsvert nákvæmari mynd af þessum risaháf.

16 metra ógnvaldur

Á grundvelli líkmsbyggingar 5 núlifandi háfa hafa vísindamenn teiknað upp mynd af hinum útdauða megalodon.

 

1. Bakugginn veitti stöðugleika

Smávaxinn og bogadreginn bakuggi veitti stöðugleika bæði á stuttum spretti og lengri vegalengdum.

 

2. Breiður haus gaf kröftugt bit

Stórar tennur eru til vitnis um að megalodon hafði öfluga kjálka og þess vegna líka kröftuga kjálkavöðva. Það hefur skapað honum þéttvaxnari og breiðari haus en t.d. hvítháfnum.

 

3. Hár sporður gaf drifkraft

Eins og hjá öðrum háfum var efri sporðblaðkan stærri en sú neðri. Þessi lögun er dæmigerð fyrir fiska sem aðeins nota sporðinn til að spyrna sér áfram.

Í stað þess að miða einvörðungu við hvítháfinn mældu þeir fjölmarga líkamshluta núlifandi háfategunda. Á þessum grundvelli reiknuðu þeir út hvernig líklegast væri að 16 metra langur háfur liti út en það er tvöföld lengd hvítháfs.

 

Bakaugginn á stærð við manneskju

Niðurstöðurnar sýndu að höfuð þessa forsögulega háfs hefur verið 4,65 metrar að lengd, bakugginn 1,62 metrar að hæð og sporðurinn 3,85 metrar. Mælt frá toppi bakuggans hafa verið 4,53 metrar niður fyrir kviðinn.

Megalodon dó út fyrir um 3 milljónum ára og hefur aðeins skilið eftir sig tennur. Þær eru allt að 18 sm langar, meira en þreföld lengd tanna hvítháfs.

Vísindamennirnir gera ráð fyrir að eins og aðrir stórir háfar hafi megalodon verið með fremur lítinn, bogadreginn bakugga.

 

Hausinn hefur aftur á móti verið breiður vegna mjög öflugra bitvöðva. Að öllu samantöldu hefur líkamsbyggingin hentað vel til snöggra árása sem krefst mikillar hraðaaukningar en háfurinn hefur líka verið vel fær um að synda langar vegalengdir á jafnari hraða. Þannig hefur hann verið fær um að leita bráðar á stóru svæði og grípa í hræ á hafsbotni við og við.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Jens Matthiesen

Shutterstock,© Oliver E. Demuth

Menning

Vit og vitleysa: Þökk sé stjörnuspekinni-nei fræðinni

Alheimurinn

Kína yfirtekur bakhlið tunglsins

Alheimurinn

Kína yfirtekur bakhlið tunglsins

Náttúran

Hvernig komu skordýr fram á Jörðu?

Náttúran

Hvernig komu skordýr fram á Jörðu?

Heilsa

Of lítið af þessari fæðutegund á meðgöngu getur aukið hættuna á að barnið fái ADHD

Lifandi Saga

Hver var æpandi múmían?

Maðurinn

Er hægt að þreytast af fersku lofti?

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

Lifandi Saga

Hve fjölmennir eru rússnesku minnihlutahóparnir í Austur-Evrópu?

Lifandi Saga

Afþreying í gegnum tímann: Allt frá skylmingabardögum til sirkustrúða

Maðurinn

Þannig kemstu í gegnum þrep sorgarinnar

Heilsa

Sorg getur breyst í sjúkdóm

Maðurinn

Þátttakendur umbreyttust í böðla

Heilsa

Eyrnasuð: Þig langar ekki að upplifa það á tónleikum

Náttúran

Hættulegar moskítóflugur í Evrópu

Náttúran

Risasveppur er stærri en 100 fótboltavellir

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

Lifandi Saga

Hve fjölmennir eru rússnesku minnihlutahóparnir í Austur-Evrópu?

Lifandi Saga

Afþreying í gegnum tímann: Allt frá skylmingabardögum til sirkustrúða

Maðurinn

Þannig kemstu í gegnum þrep sorgarinnar

Heilsa

Sorg getur breyst í sjúkdóm

Maðurinn

Þátttakendur umbreyttust í böðla

Heilsa

Eyrnasuð: Þig langar ekki að upplifa það á tónleikum

Náttúran

Hættulegar moskítóflugur í Evrópu

Náttúran

Risasveppur er stærri en 100 fótboltavellir

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Tækni

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Tækni

Óvinsæl flugsæti eru öruggust

Lifandi Saga

Búdda skapaði paradís – fyrir karla

Lifandi Saga

Búdda skapaði paradís – fyrir karla

Heilsa

Vísindamenn uppgötva óvænta orsök útbreiðslu krabbameins

Náttúran

Moskítóflugur: Hvað elska þær og hvað hata þær?

Maðurinn

Höfuðkúpan getur afhjúpað sjúkdóm

Lifandi Saga

Hreingerning í Þýskalandi:  Rætur nasisma átti að rífa upp með rótum

Vinsælast

1

Náttúran

Risasveppur er stærri en 100 fótboltavellir

2

Heilsa

Sorg getur breyst í sjúkdóm

3

Heilsa

Eyrnasuð: Þig langar ekki að upplifa það á tónleikum

4

Náttúran

Hættulegar moskítóflugur í Evrópu

5

Maðurinn

Þátttakendur umbreyttust í böðla

6

Náttúran

Hvernig komu skordýr fram á Jörðu?

1

Náttúran

Risasveppur er stærri en 100 fótboltavellir

2

Heilsa

Sorg getur breyst í sjúkdóm

3

Heilsa

Eyrnasuð: Þig langar ekki að upplifa það á tónleikum

4

Náttúran

Hættulegar moskítóflugur í Evrópu

5

Maðurinn

Þátttakendur umbreyttust í böðla

6

Menning

Vit og vitleysa: Þökk sé stjörnuspekinni-nei fræðinni

Náttúran

Óvænt uppgötvun á 130 ára gömlum tasmaníuúlfi

Tækni

Ormar spinna þræði sex sinnum sterkari en skothelt kevlarefni

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Alheimurinn

Hvað ef við höfum í raun fengið heimsóknir úr geimnum?

Læknisfræði

„Brennið í hvelvíti“: Alnæmi kallar fram það versta í Bandaríkjamönnum

Náttúran

Spendýr og eðlur skiptu um hlutverk

Náttúran

Hvernig brögðuðust risaeðlur?

Lifandi Saga

13 ódauðleg kveðjuorð

Maðurinn

Er hættulegt að halda í sér prumpinu?

Heilsa

Mold undir nöglum barna skiptir máli fyrir ónæmiskerfið

Lifandi Saga

England og Frakkland: Bestu óvinir í þúsund ár

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

Á þriðju öld eftir Krist skrifuðu tveir Grikkir niður 265 rómverska brandara. Safnið sem bar titilinn „Philogelos“ – „Ást á hlátri“, er það elsta í heimi og margir brandararnir standast enn tímans tönn. Hér færðu 7 af þeim bestu.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.