Lifandi Saga

Afþreying í gegnum tímann: Allt frá skylmingabardögum til sirkustrúða

Þúsundir hermanna skemmtu fjöldanum í Róm með banvænum bardögum, hirðfífl drógu úr pólitískri spennu á miðöldum og á 19. öld voru hirðfífl og „djögglarar“ meistarar afþreyingarinnar.

BIRT: 05/05/2024

Róm til forna

Lýðnum var skemmt með banvænu leikhúsi hildarleiks

Sjóorrustur með herskipum í fullri stærð og þúsundir hermanna þótti Rómverjum til forna hágæða skemmtun. Skipin mættust í stórum manngerðum laugum eins og til dæmis í Colosseum.

 

Laugarnar höfðu ekkert pláss fyrir raunverulega siglingu skipanna. Þess í stað voru skipin dregin í návígi hvert við annað og síðan mættust menn sem léku hermenn í bardaga.

 

Þátttakendurnir voru allir menn sem dæmdir voru til dauða eða stríðsfangar og möguleikar þeirra á að lifa af voru minni en að lifa af skylmingabardaga.

Kostir og gallar rómverskra sýninga

Sýningarnar sýndu vald keisarans. Sjóorrusturnar gáfu keisaranum tækifæri til að sýna bæði hernaðarmátt og hugvit.

Tæki og tól sýninganna kostuðu ríkið mikla fjármuni. Sýningarnar voru mjög dýrar í framkvæmd bæði hvað varðar peninga, tækjabúnað og mannslíf.

Allir borgarar höfðu aðgang að Colosseum en þar sem miðar á viðburðina voru ekki til sölu, heldur aðeins hægt að nálgast í gegnum tengiliði og klíkuskap, tilheyrðu flestir áhorfendur yfirstéttinni.

 

Gestir fengu sæti eftir stöðu. Hinir ríku sátu framarlega og þeir fátæku og konur aftast. Þrælar höfðu ekki aðgang að Colosseum.

 

Upplifðu sjóorrustu í Colosseum:

Sjóorrustur voru vinsæl skemmtun í Róm á fyrstu öld.

Hringleikahúsið gat hýst 50.000 manns. Þessi tala samsvaraði einum sjötta hluta fullorðinna karlmanna í Róm.

Skip í fullri stærð

Rómverjar notuðu alvöru herskip í sýninguna. Skipin voru yfirleitt 35 metrar á lengd og fimm metrar á breidd.

Alvöru bardagar með sverðum skildu fáa eftir sem lifðu af. Keisarinn gat þó náðað menn eftir vild.

Sjóorrustur voru vinsæl skemmtun í Róm á fyrstu öld.

Hringleikahúsið gat hýst 50.000 manns. Þessi tala samsvaraði einum sjötta hluta fullorðinna karlmanna í Róm.

Skip í fullri stærð

Rómverjar notuðu alvöru herskip í sýninguna. Skipin voru yfirleitt 35 metrar á lengd og fimm metrar á breidd.

Alvöru bardagar með sverðum skildu fáa eftir sem lifðu af. Keisarinn gat þó náðað menn eftir vild.

Miðaldir

Hirðfífl léttu stemningu og skap

Litrík föt gerðu hirðfíflin auðþekkjanleg úti á götu.

Fíflið var hálfgerður töframaður. Söngur, loftfimleikar, „jöggl“, dans og töfrabrögð voru allt hluti af efnisskrá skemmtikraftsins.

 

Sumir skemmtikraftar fengu fasta vinnu hjá aðalsmönnum og konunglegri hirð. Auk þess að skemmta hafði grínið einnig pólitískt hlutverk, til dæmis með því að létta á spennuþrungnum aðstæðum með húmor.

 

Af sömu ástæðu var hirðfíflinu oft falið að flytja konungi slæmar fréttir.

 

Mörg hirðfífl voru í hávegum höfð og fengu landeignir að gjöf frá konungum og aðalsmönnum sem þeir skemmtu.

 

19. öld

Sirkus var alls staðar

Sum sirkustjöld rúmuðu þúsundir áhorfenda.

Fyrsti sirkusinn opnaði árið 1768 þegar enski reiðkennarinn Philip Astley hélt sýningu á hringlaga velli til að fá fleiri nemendur í reiðkennslu.

 

Næstu árin þróuðust sirkussýningar þannig að þær innihéldu einnig línudansara, „jögglara“, trúða og annars konar skemmtikrafta.

 

Upp úr miðri 19. öld urðu farandsirkusar með sýningum í stórum tjöldum algengir.

 

Sirkusinn var sérstaklega vinsæll meðal landsbyggðarfólks sem loksins, eins og fólk í borgum, hafði aðgang að skemmtun.

HÖFUNDUR: ELSE CHRISTENSEN

© Schloss Friedenstein,© Shutterstock

Heilsa

41 næringarríkustu fæðutegundir jarðar

Menning og saga

Leynirými í 4.400 ára gömlum egypskum pýramída

Menning og saga

Leynirými í 4.400 ára gömlum egypskum pýramída

Heilsa

Vísindamenn hafa fundið mikilvægan eiginleika sem er sameiginlegur öllum sem náð hafa 100 ára aldri.

Heilsa

Vísindamenn hafa fundið mikilvægan eiginleika sem er sameiginlegur öllum sem náð hafa 100 ára aldri.

Heilsa

Bakteríurnar þrífast vel í handklæðinu þínu

Lifandi Saga

Voru víkingarnir húðflúraðir?

Menning

Þess vegna verða konur þreyttar á (sumum) körlum

NÝJASTA NÝTT

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Maðurinn

Úmamí – fimmta frumbragðtegundin

Maðurinn

Eru fingraför óhjákvæmilega ólík?

Maðurinn

Frestar þú leiðinlegum verkefnum? Samkvæmt vísindamönnum er það slæm hugmynd

Læknisfræði

Hversu gamalt er Viagra?

Maðurinn

Ný rannsókn: Áhrif framhjálds á konur koma á óvart

Maðurinn

Hve lengi hefur krabbamein hrjáð mannkynið?

Maðurinn

Við getum lifað án heilastofns

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Maðurinn

Úmamí – fimmta frumbragðtegundin

Maðurinn

Eru fingraför óhjákvæmilega ólík?

Maðurinn

Frestar þú leiðinlegum verkefnum? Samkvæmt vísindamönnum er það slæm hugmynd

Læknisfræði

Hversu gamalt er Viagra?

Maðurinn

Ný rannsókn: Áhrif framhjálds á konur koma á óvart

Maðurinn

Hve lengi hefur krabbamein hrjáð mannkynið?

Maðurinn

Við getum lifað án heilastofns

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Heilsa

Hinn týndi hlekkur milli krabbameins og mataræðis ef til vill fundinn

Heilsa

Hinn týndi hlekkur milli krabbameins og mataræðis ef til vill fundinn

Heilsa

Vísindamenn: Miklir kostir þess að nota stigann frekar en lyftuna.

Heilsa

Vísindamenn: Miklir kostir þess að nota stigann frekar en lyftuna.

Spurningar og svör

Er ekki bara hægt að lyfta Títanic upp á yfirborðið?

Lifandi Saga

60 aðalsmenn drukknuðu í skít

Náttúran

Skógareldar geisa um gjörvallan hnöttinn

Alheimurinn

Hin dulda hlið tunglsins

Vinsælast

1

Maðurinn

Ný rannsókn: Áhrif framhjálds á konur koma á óvart

2

Heilsa

41 næringarríkustu fæðutegundir jarðar

3

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

4

Maðurinn

Hve lengi hefur krabbamein hrjáð mannkynið?

5

Maðurinn

Úmamí – fimmta frumbragðtegundin

6

Maðurinn

Frestar þú leiðinlegum verkefnum? Samkvæmt vísindamönnum er það slæm hugmynd

1

Maðurinn

Ný rannsókn: Áhrif framhjálds á konur koma á óvart

2

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

3

Maðurinn

Hve lengi hefur krabbamein hrjáð mannkynið?

4

Maðurinn

Úmamí – fimmta frumbragðtegundin

5

Maðurinn

Frestar þú leiðinlegum verkefnum? Samkvæmt vísindamönnum er það slæm hugmynd

6

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Náttúran

Taumhald á gróðureldum: Skógareldar

Lifandi Saga

7 óviðeigandi brandarar frá fornöld

Alheimurinn

Slær öll met:  Brúnn dvergur er heitari en sólin

Lifandi Saga

Hve fjölmennir eru rússnesku minnihlutahóparnir í Austur-Evrópu?

Lifandi Saga

Kjarnorkubrjálæðingar kalda stríðstímans

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Maðurinn

Síðbúnar kvöldmáltíðir gera þig þyngri og svangari

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Á miðöldum gerði fólk þarfir sínar á götum úti og kastaði innihaldi næturgagnsins út um glugga. Betri lausnir litu smám saman dagsins ljós og m.a. vatnssalerni, salernispappír og klósettsetur áttu eftir að breytu ýmsu.

Tækni

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is